00000089 |
Previous | 89 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
O GRAFICE POLSKIEJ.
65
w jedne językową całość, i pozbawionych jednolitych postaci dla spółgłosek
zmiękczonych przyciskowych, t. j. dla naszych cz, sz, dz itd., któremi stare
azbuki słowiańskie przewyższają nasze wszystkie Grafiki łacińsko-słowiańskie ?
§39.
Uwagi nad postaciami piśmiennemi abecadła gramatycznego, tak polskiego
jak i wszechsłowiańskiego.
Jakkolwiek łacińskie drukowe postacie zestawione we wyrazy s pomiędzy wszystkich postaci jinnych alfabetów najmilej wpadają w oko i najmniej nadwerężają władzę widzenia, jak tego dowiódł sławny fizyjolog Dr.
Purkinye w czasopiśmie Czeskiego Muzeum z r. 1851 (obacz Svazek prvni)
na podstawie fizyjologiczno-optycznej, to wszelako do pisania jich piórem
są nader niewygodne i niepośpieszne. S tego powodu rozwinęła się na
podstawie łacińskich głosek drukowych sztuka kreślenia takowych piórem
na papierze, czyli tak zwana kaligrafija. Sztuka ta zależy głównie na tym,
ażeby w sposób najłatwiejszy i najzręczniejszy, kreślić postacie w wyrazach
wyraźnie i dobitnie, odróżniając je od siebie kształtem. Celem bowiem
pisania jest, aby było czytelne i wyraźne, gdyż, jako mówim dla tego,
żeby nas zrozumiano, tak też piszem dla tego, żeby pismo nasze przeczytano. Kaligrafija jednakże, goniąc za ozdobami i pięknością pisma, po-
przydawała, zwłaszcza postaciom dużym, wcale nie potrzebne przydatki;
postacie zaś małe podaje częstokroć w jednym i tym samym znaczeniu
w kilku kształtach jak np. M, M, b, 6 itd. Korzystając s tej swawoli ka-
ligrafiji w układzie piśmiennych postaci gramatycznego abecadła tak polskiego jak wszechsłowiańskiego, przywiązałem np. do postaci M twarde
brzmienie, do postaci zaś z ogonkiem M- brzmienie zmiękczone; tak samo
do b przywiązałem brzmienie twarde, do 6 zaś brzmienie zmiękczone,
i według tej zasady, o jile się dało, postąpiłem i przy jinnych głoskach,
unikając jile możności tworzenia nowych postaci, by nie obciążać pamięci
bez potrzeby i celu. Dla zmiękczonego małego g obrałem niemieckie g;
dla głoski jo£ obrałem łacińskie cb9 kiedy brzmi jak e, zwłaszcza że łacińskie ce odpowiada etymologicznie słowiańskiemu jaf; dla brzmiącego zaś jak
a obrałem niemieckie ą itd. Obraz wszystkich postaci wszechsłowiańskiego
gramatycznego abecadła znajdzie łaskawy czytelnik w kolumnie 3 tabl. I.
Urządziłem to piśmienne abecadło jedynie w tym celu, ażebym, podając
swoje Gramatykę porównawczą języka polskiego do druku, zdołał się porozumieć ze zestawiaczem czcionek, gdyż w tej Gramatyce będzie wiele
rzeczy odbitych głoskami gramatycznego abecadła. (Obacz tabl. II, kol. 4).
§40.
Korzyści wynikające s przyjęcia poprawnego abecadła.
Ktokolwiek bliżej zastanowił się nad tym, com tu w poprzednich paragrafach napisał, ten przekonał się zapewne, że język nasz od samego
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000089 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | O GRAFICE POLSKIEJ. 65 w jedne językową całość, i pozbawionych jednolitych postaci dla spółgłosek zmiękczonych przyciskowych, t. j. dla naszych cz, sz, dz itd., któremi stare azbuki słowiańskie przewyższają nasze wszystkie Grafiki łacińsko-słowiańskie ? §39. Uwagi nad postaciami piśmiennemi abecadła gramatycznego, tak polskiego jak i wszechsłowiańskiego. Jakkolwiek łacińskie drukowe postacie zestawione we wyrazy s pomiędzy wszystkich postaci jinnych alfabetów najmilej wpadają w oko i najmniej nadwerężają władzę widzenia, jak tego dowiódł sławny fizyjolog Dr. Purkinye w czasopiśmie Czeskiego Muzeum z r. 1851 (obacz Svazek prvni) na podstawie fizyjologiczno-optycznej, to wszelako do pisania jich piórem są nader niewygodne i niepośpieszne. S tego powodu rozwinęła się na podstawie łacińskich głosek drukowych sztuka kreślenia takowych piórem na papierze, czyli tak zwana kaligrafija. Sztuka ta zależy głównie na tym, ażeby w sposób najłatwiejszy i najzręczniejszy, kreślić postacie w wyrazach wyraźnie i dobitnie, odróżniając je od siebie kształtem. Celem bowiem pisania jest, aby było czytelne i wyraźne, gdyż, jako mówim dla tego, żeby nas zrozumiano, tak też piszem dla tego, żeby pismo nasze przeczytano. Kaligrafija jednakże, goniąc za ozdobami i pięknością pisma, po- przydawała, zwłaszcza postaciom dużym, wcale nie potrzebne przydatki; postacie zaś małe podaje częstokroć w jednym i tym samym znaczeniu w kilku kształtach jak np. M, M, b, 6 itd. Korzystając s tej swawoli ka- ligrafiji w układzie piśmiennych postaci gramatycznego abecadła tak polskiego jak wszechsłowiańskiego, przywiązałem np. do postaci M twarde brzmienie, do postaci zaś z ogonkiem M- brzmienie zmiękczone; tak samo do b przywiązałem brzmienie twarde, do 6 zaś brzmienie zmiękczone, i według tej zasady, o jile się dało, postąpiłem i przy jinnych głoskach, unikając jile możności tworzenia nowych postaci, by nie obciążać pamięci bez potrzeby i celu. Dla zmiękczonego małego g obrałem niemieckie g; dla głoski jo£ obrałem łacińskie cb9 kiedy brzmi jak e, zwłaszcza że łacińskie ce odpowiada etymologicznie słowiańskiemu jaf; dla brzmiącego zaś jak a obrałem niemieckie ą itd. Obraz wszystkich postaci wszechsłowiańskiego gramatycznego abecadła znajdzie łaskawy czytelnik w kolumnie 3 tabl. I. Urządziłem to piśmienne abecadło jedynie w tym celu, ażebym, podając swoje Gramatykę porównawczą języka polskiego do druku, zdołał się porozumieć ze zestawiaczem czcionek, gdyż w tej Gramatyce będzie wiele rzeczy odbitych głoskami gramatycznego abecadła. (Obacz tabl. II, kol. 4). §40. Korzyści wynikające s przyjęcia poprawnego abecadła. Ktokolwiek bliżej zastanowił się nad tym, com tu w poprzednich paragrafach napisał, ten przekonał się zapewne, że język nasz od samego |
