00000145 |
Previous | 145 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
ROZDZli*. II. 109
jako to: kordB, starosłowiańskie -korabie, jedvdB, dróB, drop, gap, vdB, zórdy, starosłowiańskie seravh, krey, starosłowiańskie kreyt wymiwiij kroy, kdrm itd.
W środku zaś wyrazu, na końcu zgłoski i na końcu form słownych, wbrew
wymiganiom gramatyki, pomijimy ciłkiem zmiękczenji wargowe, np. róbmy, róbce, rób; kropmy, kropce, krop; móvmy, móvce, móv; kdrmmy, kdrmce, kdrm
itd.; tudzież w wyrazach, pochodnych na końcu zgłoski opuszczi się zwykle w polskim miękczenie wargowych spółgłosek; np. jedvabny, pombny, je-
dvahpk, gołębnik, równik, prawnik, pofiopny, skromny, kłamliwy, trafny, kdrmny.
Takim tedy sposobem w naszym dzisiejszym języku pozostało jeszcze
miejsce dli miękkich wargowych jedynie na początku zgłoski przed samogłoskami, np. roBę, roBis, kropę, kropis, kropidło, ziyę, siyis, siyątko, trafę, trajis
Jcdrmę, kdrmis itd.
b) Od reszty płynnych r, ł, n.
Miękkie od spółgłosek płynnych r, ł, n, są nietylko w. polskim, ale
iw starosłowiańskim,, z wyjątkiem spółgłoski wargowej m, tylko jednorzę-"
dne, jakeśmy to widzieli w § 13;.a, te są r,tl, >%.
1. Spółgłoska?" używi się:
W urabianiu form jimiónowych tak na początku zgłoski ■, jako i na
końCU wyrazu, np. yara, mara, flory, hkory, yere., merę, Bori, skori a nawet miękczy się r na. początku zgłoski i na końcu po spółgłoskach
Chwilowych: babrać, babra, babres, patrę, patris, patr l, opatrywać, sostra, so-
stre, rperę, 'yerę, meris, yeris, mermy,. merce, rjier^ yśrmy, yerce, yer, pą-
trmy, patrce, patr itd. W środku zaś wyrazów pochodnych spółgłoska
r tylko poprzedzoni spółgłoską chwilową, może kończyć zgłoskę, np,
opatr-ny, pepr-ny, yetr-hy itd. Lecz jeżeli ją nie zasłanii żadna spółgłoska chwilowi, czyli jeżeli mi stanąć sama w środku wyrazów na
końcu zgłoski, wtedy przemienii się napowrót w twarde r, np. morę,
morski; pomore, pomorski; gospoddr, gospodarski, gospodarstwo; zołnkr, zotner-
ski, zołnerstwo; kadr, kacerstvo; pancór, pancer-ny; yerny, merny itd. Ta
odwrotna przemiana miękkiego r w. twarde r mi miejsce tylko przed
pogłosami (afformativa) zaczynającemi się od spółgłoski, gdyż jeżeli
nistępująci poV spółgłoska nileży jeszcze do pierwiistku (etymon),
wtenczas i * w środku wyrazu może kończyć zgłoskę, np. jarm-o, Berm-
o^uac itd.
Uwaga 1. Zygmuntowscy pisarze pisali: srzoda, srzedni, zrzśbię, zrzódło, my
ząś piszemy środa, średni, 3rSBę, 3ródło itd. przesuwając zmiękczenie ze spółgłoski
r'na. s a z, przez., co język ,nasz »zyskił na , miłodźwięku i zarazem prawidłu mię-
kczenii stało się zadosyć.
2/ Spółgłoska l używa się w formach jimiónowych; przed, samogłoską jo-
tQWaną na, początku Zgłoski, np. hwdła, fiwdle; mały, mali; cały, cali, małe; vół, v vole; stół, w stole itd.
W formach zaś słownych nietylko na początku zgłoski przed samogłoskami jotowanemi ale i na końcu, np,, Bwdlę, fwdlis, fmdl; Mę, Mes,
kól; Bvdlmy, Bvdlce; kolmy, kolce itd*
Tak samo w/wyrazach pochodnych na końcu zgłoski, np. Bvdlba, kolba,
Imdlmy; słysalny, ńtelny, stolnik, vdlny Od vdł, apostolski, apostolstwo, skalny od
skata, okóbftk od' koło itd.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000145 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | ROZDZli*. II. 109 jako to: kordB, starosłowiańskie -korabie, jedvdB, dróB, drop, gap, vdB, zórdy, starosłowiańskie seravh, krey, starosłowiańskie kreyt wymiwiij kroy, kdrm itd. W środku zaś wyrazu, na końcu zgłoski i na końcu form słownych, wbrew wymiganiom gramatyki, pomijimy ciłkiem zmiękczenji wargowe, np. róbmy, róbce, rób; kropmy, kropce, krop; móvmy, móvce, móv; kdrmmy, kdrmce, kdrm itd.; tudzież w wyrazach, pochodnych na końcu zgłoski opuszczi się zwykle w polskim miękczenie wargowych spółgłosek; np. jedvabny, pombny, je- dvahpk, gołębnik, równik, prawnik, pofiopny, skromny, kłamliwy, trafny, kdrmny. Takim tedy sposobem w naszym dzisiejszym języku pozostało jeszcze miejsce dli miękkich wargowych jedynie na początku zgłoski przed samogłoskami, np. roBę, roBis, kropę, kropis, kropidło, ziyę, siyis, siyątko, trafę, trajis Jcdrmę, kdrmis itd. b) Od reszty płynnych r, ł, n. Miękkie od spółgłosek płynnych r, ł, n, są nietylko w. polskim, ale iw starosłowiańskim,, z wyjątkiem spółgłoski wargowej m, tylko jednorzę-" dne, jakeśmy to widzieli w § 13;.a, te są r,tl, >%. 1. Spółgłoska?" używi się: W urabianiu form jimiónowych tak na początku zgłoski ■, jako i na końCU wyrazu, np. yara, mara, flory, hkory, yere., merę, Bori, skori a nawet miękczy się r na. początku zgłoski i na końcu po spółgłoskach Chwilowych: babrać, babra, babres, patrę, patris, patr l, opatrywać, sostra, so- stre, rperę, 'yerę, meris, yeris, mermy,. merce, rjier^ yśrmy, yerce, yer, pą- trmy, patrce, patr itd. W środku zaś wyrazów pochodnych spółgłoska r tylko poprzedzoni spółgłoską chwilową, może kończyć zgłoskę, np, opatr-ny, pepr-ny, yetr-hy itd. Lecz jeżeli ją nie zasłanii żadna spółgłoska chwilowi, czyli jeżeli mi stanąć sama w środku wyrazów na końcu zgłoski, wtedy przemienii się napowrót w twarde r, np. morę, morski; pomore, pomorski; gospoddr, gospodarski, gospodarstwo; zołnkr, zotner- ski, zołnerstwo; kadr, kacerstvo; pancór, pancer-ny; yerny, merny itd. Ta odwrotna przemiana miękkiego r w. twarde r mi miejsce tylko przed pogłosami (afformativa) zaczynającemi się od spółgłoski, gdyż jeżeli nistępująci poV spółgłoska nileży jeszcze do pierwiistku (etymon), wtenczas i * w środku wyrazu może kończyć zgłoskę, np. jarm-o, Berm- o^uac itd. Uwaga 1. Zygmuntowscy pisarze pisali: srzoda, srzedni, zrzśbię, zrzódło, my ząś piszemy środa, średni, 3rSBę, 3ródło itd. przesuwając zmiękczenie ze spółgłoski r'na. s a z, przez., co język ,nasz »zyskił na , miłodźwięku i zarazem prawidłu mię- kczenii stało się zadosyć. 2/ Spółgłoska l używa się w formach jimiónowych; przed, samogłoską jo- tQWaną na, początku Zgłoski, np. hwdła, fiwdle; mały, mali; cały, cali, małe; vół, v vole; stół, w stole itd. W formach zaś słownych nietylko na początku zgłoski przed samogłoskami jotowanemi ale i na końcu, np,, Bwdlę, fwdlis, fmdl; Mę, Mes, kól; Bvdlmy, Bvdlce; kolmy, kolce itd* Tak samo w/wyrazach pochodnych na końcu zgłoski, np. Bvdlba, kolba, Imdlmy; słysalny, ńtelny, stolnik, vdlny Od vdł, apostolski, apostolstwo, skalny od skata, okóbftk od' koło itd. |
