00000170 |
Previous | 170 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
134 GŁ0S0WNIA.
nietylko na początku wyrazów, ale i w środku po spółgłoskach pojiwiają
się tak samogłoski czyste, jak i jotowane; a że każdi spółgłoska zmięk-
czoni mieści w sobie spółgłoskę j, przeto tylko po spółgłoskach zmiękczonych mogą następować samogłoski jotowane, po spółgłoskach zaś twardych
samogłoski czyste. Albowiem, jeżeli po spółgłosce twardej następuje samogłoska jotowani, w takim razie i samogłoski musi zmiękczyć poprzedzającą
spółgłoskę twardą. S tego powodu odnośnie do podziału spółgłosek na
twarde i zmiękczone, potrzebną jest rzeczą w głosowni słowiańskiój podzielić samogłoski na czyste i jotowane.
Samogłoski czyste są: a, d u, o, o, e, &t y, e., ą.
Samogłoski jotowane: ja, jd, ju, jo, jó, je, jl i-ji, je, ją.
Widzim tedy, że w polskim języku wszystkie samogłoski mogą być
jotowane, a zatym mog$ następować po spółgłoskach zmiękczonych, z wyjątkiem samogłoski y, któri nigdy nie może być jotowaną, a nistępnie
może tylko następować po spółgłoskach twardych. Na odwrót, samogłoska i, jak na początku wyrazu, tak i w środku zawsze jest jotowaną, a nistępnie może i powinna zawsze następować po spółgłoskach zmiękczonych
tak przyciskowych jak i pieszczonych. , To prawidło zachowywali wiernie
i ściśle starzy Słowianie i dotąd zachowują Czesi.
My jednakże w niedostatku pojedynczych postaci dli spółgłosek pieszczonych, zmuszeni będąc oznaczać je przed samogłoskami samogłoską
i jako * znakiem miękczenii, musieliśmy pisać, wbrew słowiańskiej
przyrodzie naszego języka, po spółgłoskach przyciskowych c, v, d,
», z, r,. samogłoskę czystą y, zamiist i cienkiego, pisząc rybacy, vy, środy^
syja, zyvot, liory, zamiist ze staremi Słowianami i Czechami: rybdei vi, srodi,
rija, ziwot, flori. Jak taki niesłowiański pisownii utrudnii wykłid prawideł
gramatycznych, każdy przyznać musi, kto tylko raz w życiu przeczytił
z uwigą jedne z lepszych gramatyk języka naszego. Pisownii takowi gma-
twi i utrudnii naukę etymologiji, a zacierając związek języka naszego ś po-
bratymczemi, nadaje językowi naszemu barwę wysłowiańszczenii i utrudnii
pobratymcom naszym naukę naszego języka, jako tćż^ i nim naukę jich
języków.
W starosłowiańskim języku nie może jistnieć samogłoska jotowani
jo, gdyż tam każde jo przemieniać się musi w je, a zatym w starosłowiańskich wyrazach po spółgłoskach zmiękczonych nigdy nie może następować
samogłoska o, któri w starosłowiańskim zawsze jest czystą. I na odwrót,
nie masz w starosłowiańskim czystój samogłoski e, dli tego też ta samogłoska nigdy nie może następować w starosłowiańskich wyrazach po spółgłosce twardćj, a jeżeli po niej następuje, to ją koniecznie miękczyć musi.
To samo powiedzieć nileży o samogłosce i, któri w starosłowiańskim jak
i polskim zawsze jest jotowaną, a zatym miękczyć musi zawsze poprzedzającą spółgłoskę twardą. Nie ma też w starosłowiańskim czystego ę, lecz
tylko jotowane ją; a tak kiedy w polskim języku jest tylko jedna samogłoska i, któri zawsze jotowaną być musi, to w starosłowiańskim są trzy
samogłoski jotowane, a takiemi są: e, i, ę, które zawsze miękczą poprzedzającą spółgłoś! ę twardą, a zatym nigdy po spółgłoskach twardych nastę-
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000170 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 134 GŁ0S0WNIA. nietylko na początku wyrazów, ale i w środku po spółgłoskach pojiwiają się tak samogłoski czyste, jak i jotowane; a że każdi spółgłoska zmięk- czoni mieści w sobie spółgłoskę j, przeto tylko po spółgłoskach zmiękczonych mogą następować samogłoski jotowane, po spółgłoskach zaś twardych samogłoski czyste. Albowiem, jeżeli po spółgłosce twardej następuje samogłoska jotowani, w takim razie i samogłoski musi zmiękczyć poprzedzającą spółgłoskę twardą. S tego powodu odnośnie do podziału spółgłosek na twarde i zmiękczone, potrzebną jest rzeczą w głosowni słowiańskiój podzielić samogłoski na czyste i jotowane. Samogłoski czyste są: a, d u, o, o, e, &t y, e., ą. Samogłoski jotowane: ja, jd, ju, jo, jó, je, jl i-ji, je, ją. Widzim tedy, że w polskim języku wszystkie samogłoski mogą być jotowane, a zatym mog$ następować po spółgłoskach zmiękczonych, z wyjątkiem samogłoski y, któri nigdy nie może być jotowaną, a nistępnie może tylko następować po spółgłoskach twardych. Na odwrót, samogłoska i, jak na początku wyrazu, tak i w środku zawsze jest jotowaną, a nistępnie może i powinna zawsze następować po spółgłoskach zmiękczonych tak przyciskowych jak i pieszczonych. , To prawidło zachowywali wiernie i ściśle starzy Słowianie i dotąd zachowują Czesi. My jednakże w niedostatku pojedynczych postaci dli spółgłosek pieszczonych, zmuszeni będąc oznaczać je przed samogłoskami samogłoską i jako * znakiem miękczenii, musieliśmy pisać, wbrew słowiańskiej przyrodzie naszego języka, po spółgłoskach przyciskowych c, v, d, », z, r,. samogłoskę czystą y, zamiist i cienkiego, pisząc rybacy, vy, środy^ syja, zyvot, liory, zamiist ze staremi Słowianami i Czechami: rybdei vi, srodi, rija, ziwot, flori. Jak taki niesłowiański pisownii utrudnii wykłid prawideł gramatycznych, każdy przyznać musi, kto tylko raz w życiu przeczytił z uwigą jedne z lepszych gramatyk języka naszego. Pisownii takowi gma- twi i utrudnii naukę etymologiji, a zacierając związek języka naszego ś po- bratymczemi, nadaje językowi naszemu barwę wysłowiańszczenii i utrudnii pobratymcom naszym naukę naszego języka, jako tćż^ i nim naukę jich języków. W starosłowiańskim języku nie może jistnieć samogłoska jotowani jo, gdyż tam każde jo przemieniać się musi w je, a zatym w starosłowiańskich wyrazach po spółgłoskach zmiękczonych nigdy nie może następować samogłoska o, któri w starosłowiańskim zawsze jest czystą. I na odwrót, nie masz w starosłowiańskim czystój samogłoski e, dli tego też ta samogłoska nigdy nie może następować w starosłowiańskich wyrazach po spółgłosce twardćj, a jeżeli po niej następuje, to ją koniecznie miękczyć musi. To samo powiedzieć nileży o samogłosce i, któri w starosłowiańskim jak i polskim zawsze jest jotowaną, a zatym miękczyć musi zawsze poprzedzającą spółgłoskę twardą. Nie ma też w starosłowiańskim czystego ę, lecz tylko jotowane ją; a tak kiedy w polskim języku jest tylko jedna samogłoska i, któri zawsze jotowaną być musi, to w starosłowiańskim są trzy samogłoski jotowane, a takiemi są: e, i, ę, które zawsze miękczą poprzedzającą spółgłoś! ę twardą, a zatym nigdy po spółgłoskach twardych nastę- |
