00000226 |
Previous | 226 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
^90 GŁO^OWNlA.
na it/d, ymi, a formami erpi, dli których Feliński, jidąc za Kopczyńskim, przepisił aż 8 prawideł, nie opartych na żidnej umiejętnej
podstawie. Dziwną jest nadto rzeczą, jak mogli ci światli mężowie
o tym zapomnićć, że w naszym języku gramatyczny rodzij oznaczi
się jedynie i wyłącznie samemi końcowemi głoskami wyrazu, a bynij-
mni6j samogłoskami łączącemi temit s końcówkami; i gdyby to spostrzeżenie nie było pewnikiem , toby formy panami, błotarpi, gronami, mę.
sami itd. musiały być koniecznie rodzaju żeńskiego lub nijakiego. Jak
więc w skłanianiu rzeczownikowym używimy bez różnicy rodzaju form
na arpi, np. ojcami, matkami, polami itd., tak też używijmy według upo-
dobanii form zajimkowego skłinianii na imi, ymi, rpmi, tymi, tanimi lub
na emi, jako to: ^emi, temi, dobremi, pęknerpi itd., zwłiszcza że i łacinnicy odnoszą formę eis lub Os do rzeczowników wszystkich trzech rodzajów.
§54.
Doniosłość stopniowania samogłosek w słowotwórstwie.
Stopniowanie samogłosek w języku naszym zachodzi nie tylko przez
wpływ ciężkości następujących zgłosek, jakeśmy to dopićro widzieli w § 52,
lub przez wpływ zakrywających spółgłosek, pochylających poprzedzającą samogłoskę, lecz także w słowotwórstwie, w którym przez stopniowanie piórwiistkowej samogłoski uribiąją się nowe temita, lub s pierwo-
rzędnych drugorzędne pierwiistki. Jeżeli w skłanianiu lub spijaniu wyrazu
stopniuje się pierwiastkowi samogłoska, takowe stopniowanie, jako powstałe s przyczyn fonetycznych, moglibyśmy nazwać fonetycznym. Takim
jest np. syatło, syetle, yodę, yedes; jeżeli zaś przez stopniowanie pierwiistko-
w6j samogłoski powstaje nowy pierwiistek lub temit, takowe stopniowanie
moglibyśmy nazwać słowotwórczym, takowym jest np. yodę, wodę, wód; syit,
syetny, sy*t itd. W przytoczonych poniżćj przykładach na stopniowanie samogłosek pierwiistkowych nie będziemy zawsze odłączali stopniowanii fonetycznego od słowotwórczego, w nadzieji, że łaskawy czytelnik sim już
fonetyczne stopniowanie od słowotwórczego, jeżeli mu na tym zileżóć będzie, rozponać zdołi.
§55.
Przykłady stopniowania w szeregu A.
Szereg A stanowią następujące samogłoski:
je, jo, jó, o, ó, ja, A, d.
Tu pamiętać o tym nileży, że jak wr greczyznie samogłoski e (e), o, tak
i samogłoski nasze e, o odpowiadają etymologicznie pierwotnemu sanskry-
ckiemu krótkiemu a. A ponieważ e jest w tym szeregu nijlżejsze, przeto
w każdym rzędzie od niego rozpoczynimy przyticzane przykłady.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000226 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | ^90 GŁO^OWNlA. na it/d, ymi, a formami erpi, dli których Feliński, jidąc za Kopczyńskim, przepisił aż 8 prawideł, nie opartych na żidnej umiejętnej podstawie. Dziwną jest nadto rzeczą, jak mogli ci światli mężowie o tym zapomnićć, że w naszym języku gramatyczny rodzij oznaczi się jedynie i wyłącznie samemi końcowemi głoskami wyrazu, a bynij- mni6j samogłoskami łączącemi temit s końcówkami; i gdyby to spostrzeżenie nie było pewnikiem , toby formy panami, błotarpi, gronami, mę. sami itd. musiały być koniecznie rodzaju żeńskiego lub nijakiego. Jak więc w skłanianiu rzeczownikowym używimy bez różnicy rodzaju form na arpi, np. ojcami, matkami, polami itd., tak też używijmy według upo- dobanii form zajimkowego skłinianii na imi, ymi, rpmi, tymi, tanimi lub na emi, jako to: ^emi, temi, dobremi, pęknerpi itd., zwłiszcza że i łacinnicy odnoszą formę eis lub Os do rzeczowników wszystkich trzech rodzajów. §54. Doniosłość stopniowania samogłosek w słowotwórstwie. Stopniowanie samogłosek w języku naszym zachodzi nie tylko przez wpływ ciężkości następujących zgłosek, jakeśmy to dopićro widzieli w § 52, lub przez wpływ zakrywających spółgłosek, pochylających poprzedzającą samogłoskę, lecz także w słowotwórstwie, w którym przez stopniowanie piórwiistkowej samogłoski uribiąją się nowe temita, lub s pierwo- rzędnych drugorzędne pierwiistki. Jeżeli w skłanianiu lub spijaniu wyrazu stopniuje się pierwiastkowi samogłoska, takowe stopniowanie, jako powstałe s przyczyn fonetycznych, moglibyśmy nazwać fonetycznym. Takim jest np. syatło, syetle, yodę, yedes; jeżeli zaś przez stopniowanie pierwiistko- w6j samogłoski powstaje nowy pierwiistek lub temit, takowe stopniowanie moglibyśmy nazwać słowotwórczym, takowym jest np. yodę, wodę, wód; syit, syetny, sy*t itd. W przytoczonych poniżćj przykładach na stopniowanie samogłosek pierwiistkowych nie będziemy zawsze odłączali stopniowanii fonetycznego od słowotwórczego, w nadzieji, że łaskawy czytelnik sim już fonetyczne stopniowanie od słowotwórczego, jeżeli mu na tym zileżóć będzie, rozponać zdołi. §55. Przykłady stopniowania w szeregu A. Szereg A stanowią następujące samogłoski: je, jo, jó, o, ó, ja, A, d. Tu pamiętać o tym nileży, że jak wr greczyznie samogłoski e (e), o, tak i samogłoski nasze e, o odpowiadają etymologicznie pierwotnemu sanskry- ckiemu krótkiemu a. A ponieważ e jest w tym szeregu nijlżejsze, przeto w każdym rzędzie od niego rozpoczynimy przyticzane przykłady. |
