00000238 |
Previous | 238 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
202 GŁOSOWNlA.
§62.
O wymianie samogłosek starosłowiańskich i polskich w ogóle.
Wyłożywszy jile możności prawa polskiego wokalizmu i przemiany samogłosek przez kontrakcyją, stopniowanie i pochylanie, zwrócić jeszcze muszę uwigę czytelnika na wymianę samogłosek, któri nie jest skutkiem wy-
żćj wyłożonych priw głosowych, i którą dli tego, jidąc za analogiją wymiany spółgłosek jednej na drugą, nazywimy wymianą samogłosek. Niemcy
to nazywają Lautverschiebung. Ta wymiana w dziedzinie starosłowiańskiego języka częściej , daleko zachodzi, aniżeli w polskim i jinnych językach słowiańskich, co zapewne jest skutkiem wpływu żyjących nirzeczy
słowiańskich na ten język już za czasów św, Cyryla i Metodego umarły;
i dli tego to według ojczyzny każdorazowego pisirza wciskały się do niego
rzeczone wymiany z żyjących nirzeczy. Mikłosicz zebrił w swojej porówniwczej głosowni z wielkim trudem i mozołem ze starosłowiańskich pomników dosyć liczne na tę wymianę samogłosek przykłady, do których też
ciekawego czytelnika odsyłim. Samo się przez się rozumie, że ta wymiana
samogłoski na jinną, tak w starosłowiańskim jak i polskim języku, nie ma
żidnego wpływu, ani na znaczenie wyrazu, ani nie zostaje w związku z gra-
matycznemi jego odmianami.
§ 63.
O wymianie starosłowiańskiego a na o w polskich wyrazach.
Ważną jest wiadomość o tak pospolitej wymianie starosłowiańskiego
a w polskim języku na o, któri to wymiana jest nim dowodem, że starosłowiańskie nirzecze, jako starsze, zachowało więcej pierwotnych a od polskiego, w którym pierwotne a przeszło w lżejsze ot Ta wymiana dzieje się
po większej części wśród pierwiistku po spółgłoskach ł, r, poprzedzonych
zwykle jinną jaką spółgłoską, a niekiedy po samych Z, r. Dli wykizanii
tego stosunku dwu nirzeczy do siebie, zestiwiimy tu starosłowiańskie wyrazy z odpowiedniemi polskiemi.
Starosłowiańskie: Polskie:
włas włos.
młot młot.
mład mZody.
dłato...,,. dłóto (błędnie dłuto).
głos głos.
Mas kłos.
bZato bZoto.
płav łacińskie flavus pZovy.
VłaB, (Gallus, Italus, Celta),.. Vłoli, ruski forma jest VołoB. Wołoszczyzna bowiem została zromańszczoną ze słowiańskiej ludności przez osady rzymskie,
wyszłe z VZoB.
płamen łacińskie flamma płorpen.
płakną płóknę.
złoto ' złoto.
sładok,, słodki.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000238 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 202 GŁOSOWNlA. §62. O wymianie samogłosek starosłowiańskich i polskich w ogóle. Wyłożywszy jile możności prawa polskiego wokalizmu i przemiany samogłosek przez kontrakcyją, stopniowanie i pochylanie, zwrócić jeszcze muszę uwigę czytelnika na wymianę samogłosek, któri nie jest skutkiem wy- żćj wyłożonych priw głosowych, i którą dli tego, jidąc za analogiją wymiany spółgłosek jednej na drugą, nazywimy wymianą samogłosek. Niemcy to nazywają Lautverschiebung. Ta wymiana w dziedzinie starosłowiańskiego języka częściej , daleko zachodzi, aniżeli w polskim i jinnych językach słowiańskich, co zapewne jest skutkiem wpływu żyjących nirzeczy słowiańskich na ten język już za czasów św, Cyryla i Metodego umarły; i dli tego to według ojczyzny każdorazowego pisirza wciskały się do niego rzeczone wymiany z żyjących nirzeczy. Mikłosicz zebrił w swojej porówniwczej głosowni z wielkim trudem i mozołem ze starosłowiańskich pomników dosyć liczne na tę wymianę samogłosek przykłady, do których też ciekawego czytelnika odsyłim. Samo się przez się rozumie, że ta wymiana samogłoski na jinną, tak w starosłowiańskim jak i polskim języku, nie ma żidnego wpływu, ani na znaczenie wyrazu, ani nie zostaje w związku z gra- matycznemi jego odmianami. § 63. O wymianie starosłowiańskiego a na o w polskich wyrazach. Ważną jest wiadomość o tak pospolitej wymianie starosłowiańskiego a w polskim języku na o, któri to wymiana jest nim dowodem, że starosłowiańskie nirzecze, jako starsze, zachowało więcej pierwotnych a od polskiego, w którym pierwotne a przeszło w lżejsze ot Ta wymiana dzieje się po większej części wśród pierwiistku po spółgłoskach ł, r, poprzedzonych zwykle jinną jaką spółgłoską, a niekiedy po samych Z, r. Dli wykizanii tego stosunku dwu nirzeczy do siebie, zestiwiimy tu starosłowiańskie wyrazy z odpowiedniemi polskiemi. Starosłowiańskie: Polskie: włas włos. młot młot. mład mZody. dłato...,,. dłóto (błędnie dłuto). głos głos. Mas kłos. bZato bZoto. płav łacińskie flavus pZovy. VłaB, (Gallus, Italus, Celta),.. Vłoli, ruski forma jest VołoB. Wołoszczyzna bowiem została zromańszczoną ze słowiańskiej ludności przez osady rzymskie, wyszłe z VZoB. płamen łacińskie flamma płorpen. płakną płóknę. złoto ' złoto. sładok,, słodki. |
