00000310 |
Previous | 310 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
276
PltóRWOSKŁADNlA.
skie medius, niemieckie mitten. Co do formy jest to miejscownik liczby
pojedynczej (porównij tego samego pierwiistku rzeczownik yieda,
w miejscowniku medL
Przyjimki 'nad i na są tego samego rodu i są blizko znaczne, jak tfego
dowodzą wyrazy złożone: nagrodo i nadgroda, ndgrobek i nadgrobek itd.
Co do znaczenii odpowiadają sanskryckiemu adhi i być może, ,żex
w słowiańskim nad n jest nisuwką.
Pićrtfotni forma przyjimka o jest ob, jak tego dowodzą wyrazy złożone: obyinąć i oyinąć, obt&zić i otozić; jednakże ob w naszym języku* nigdy się nie używi osobno, czyli rozłącznie, i zdaje się być tego samego pierwiistku, co liczebnik oba, łacińskie ambo, greckie dipft. Ten
przyjimek zostaje w etymologicznym związku s to samo znaczącym'
litewskim przyjimkiem ape.
Przyjimek, od, po starosłowiańsku ots, zachowił pierwotną forińę tylko
w tych wyrazach złożonych: otyŁrać, otworić, otwór itd., oprócz tegoł
wszędzie i w wyrazach złożonych zachowuje swoje polska formę s końcowym d. S tego przyjimka od przez przesuwnie powstił przyjimek
do, oznaczający symbolicznie odwrotny kierunek przyjimka od] Tern
sim piórwiistek jest w starosłowiańskim rzeczowniku ot, znaczącym co
nasze tego samego pierwiistku oćec, ojćec za otjec (porównij hłop, Btopec).
Przyjimek starosłowiański ot, od którego jest nasze od i do, jest spokrewniony z gockim at, który się używi już w znaczeniu naszego od,
już w znaczeniu naszego do, które to spostrzeżenie dowodzi tożsamości
Rodowodu tych obu przyjimków naszych od1 i do.
Przyjimek pod' zdaje się być jednego pierwiistku z jimionami1 spóĄ
spodn%! itd.; odJ niego przez odsuwkę końcowego d powstił drugi przyjimek po, jak z-nad na. Lecz pif ócz tego rodowodu zdaje się być je^
szcżei przyjimek po jednego pierwiistku ze złąćzhym przyjimkiem^.
Ten pfzyjimek zostaje w logicznym i etymologicznym związku! z lite--
wskim po, zwłiszcza w znaczeniu naszego pod.
Przyjimek pri, starosłowiańskie pri, jednego rodu i znaczenii- z litewskimpri \ pre, zdaje się być rodzicem przyjimka obecnie tylko złą-
cznego pre, w którym e powstało przez stopniowanie końcowego i przyjimka pń. Diwnićj używano tego przyjimka pre i rozłącznie, jak tego
dowodzi jeszcze dzisiij używane wyrażenie pre-bóg. Przyjimek zaś
dzisiij rozłączny prez jest złożony s przyjimka pre i z, powstałego ze
starosłowiańskiego jizs, łacińskiego e, ex, albo, co mi się zdaje priwdo-
podPbriiejsz^ rzeczą, końcowe z w prez jest tylko zisuwką; Jakkol-
wiekbądź, poniewiż przyjimek z nie wchodzi nigdy w skłid' wyrazów
polskich w znaczeniu łacińskiego e ex y żadni zisuwką nie- może
Wchodzić w skłid wyrazów złożonych, prketo i przyjimek prez, foko
mieszczący W sobie £ w znaczeniu łacińskiego e- ex, albo zifsuwka' z, nie
m'oże Wchodzić w skłid wyrazów złożonych. Starzy Słowianie wyri-
żali nasz przyjimek złożony prez przyjimkiem zereze, który zostaje
w etymologicznym związku ze sanskryckim tiras przez zmiękczenie
* w z. Starosłowiańskie zaś p?e znaczy według Mikłosicza tyle co
nasze nad, łacińskie super i greckie bmp. Czesi oznaczają; nasze prez
s^ym1 przyjimkiem skrz lub skrze, co: się wymiwii skr-z lub^skr-ze, t: y r, z,
ka&tó OSObbOjKjafc W mar-znę.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000310 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 276 PltóRWOSKŁADNlA. skie medius, niemieckie mitten. Co do formy jest to miejscownik liczby pojedynczej (porównij tego samego pierwiistku rzeczownik yieda, w miejscowniku medL Przyjimki 'nad i na są tego samego rodu i są blizko znaczne, jak tfego dowodzą wyrazy złożone: nagrodo i nadgroda, ndgrobek i nadgrobek itd. Co do znaczenii odpowiadają sanskryckiemu adhi i być może, ,żex w słowiańskim nad n jest nisuwką. Pićrtfotni forma przyjimka o jest ob, jak tego dowodzą wyrazy złożone: obyinąć i oyinąć, obt&zić i otozić; jednakże ob w naszym języku* nigdy się nie używi osobno, czyli rozłącznie, i zdaje się być tego samego pierwiistku, co liczebnik oba, łacińskie ambo, greckie dipft. Ten przyjimek zostaje w etymologicznym związku s to samo znaczącym' litewskim przyjimkiem ape. Przyjimek, od, po starosłowiańsku ots, zachowił pierwotną forińę tylko w tych wyrazach złożonych: otyŁrać, otworić, otwór itd., oprócz tegoł wszędzie i w wyrazach złożonych zachowuje swoje polska formę s końcowym d. S tego przyjimka od przez przesuwnie powstił przyjimek do, oznaczający symbolicznie odwrotny kierunek przyjimka od] Tern sim piórwiistek jest w starosłowiańskim rzeczowniku ot, znaczącym co nasze tego samego pierwiistku oćec, ojćec za otjec (porównij hłop, Btopec). Przyjimek starosłowiański ot, od którego jest nasze od i do, jest spokrewniony z gockim at, który się używi już w znaczeniu naszego od, już w znaczeniu naszego do, które to spostrzeżenie dowodzi tożsamości Rodowodu tych obu przyjimków naszych od1 i do. Przyjimek pod' zdaje się być jednego pierwiistku z jimionami1 spóĄ spodn%! itd.; odJ niego przez odsuwkę końcowego d powstił drugi przyjimek po, jak z-nad na. Lecz pif ócz tego rodowodu zdaje się być je^ szcżei przyjimek po jednego pierwiistku ze złąćzhym przyjimkiem^. Ten pfzyjimek zostaje w logicznym i etymologicznym związku! z lite-- wskim po, zwłiszcza w znaczeniu naszego pod. Przyjimek pri, starosłowiańskie pri, jednego rodu i znaczenii- z litewskimpri \ pre, zdaje się być rodzicem przyjimka obecnie tylko złą- cznego pre, w którym e powstało przez stopniowanie końcowego i przyjimka pń. Diwnićj używano tego przyjimka pre i rozłącznie, jak tego dowodzi jeszcze dzisiij używane wyrażenie pre-bóg. Przyjimek zaś dzisiij rozłączny prez jest złożony s przyjimka pre i z, powstałego ze starosłowiańskiego jizs, łacińskiego e, ex, albo, co mi się zdaje priwdo- podPbriiejsz^ rzeczą, końcowe z w prez jest tylko zisuwką; Jakkol- wiekbądź, poniewiż przyjimek z nie wchodzi nigdy w skłid' wyrazów polskich w znaczeniu łacińskiego e ex y żadni zisuwką nie- może Wchodzić w skłid wyrazów złożonych, prketo i przyjimek prez, foko mieszczący W sobie £ w znaczeniu łacińskiego e- ex, albo zifsuwka' z, nie m'oże Wchodzić w skłid wyrazów złożonych. Starzy Słowianie wyri- żali nasz przyjimek złożony prez przyjimkiem zereze, który zostaje w etymologicznym związku ze sanskryckim tiras przez zmiękczenie * w z. Starosłowiańskie zaś p?e znaczy według Mikłosicza tyle co nasze nad, łacińskie super i greckie bmp. Czesi oznaczają; nasze prez s^ym1 przyjimkiem skrz lub skrze, co: się wymiwii skr-z lub^skr-ze, t: y r, z, ka&tó OSObbOjKjafc W mar-znę. |
