00000340 |
Previous | 340 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
306 piitawcSKŁADNIA.
Poniewiż grecki pisownii i poniekąd łaciński pod względem spółgłosek rozwinęła się przewiżnie w kierunku fonetycznym, przeto.ten fakt
upowiżnii nis do pisanii w polskim języku grecko-łacińskich wyrazów
według zisid naszój fonetyki, t. j. piszmy te wyrazy takiemi spółgłoskami,
jakiemi je wymiwiimy, lub wymiwiać powinniśmy. Według tu wyrażonej
zisady piszmy tedy c, gdzie tę głoskę w łacinie wymiwiimy jak nasze cr
np. Cecilijd, Ćekrops, tudzież piszmy ci za ti przed samogłoską, jako to:
nacijd, porcijd za natio, portio; i na odwrót za łacińskie e brzmiące jak k
i łacińskie gu brzmiące jak kw, piszmy przez * i kv, jako to: kaduk, łacińskie caducus, kwadrans, łacińskie ąuadrans. Zamiist łacińskiego * brzmiącego
pomiędzy dwiema samogłoskami jak *, piszmy z, jako to: Cezar, łacińskie
Ccesar, Ezop, łacińskie ^Esopus i za greckie dęta również z} jako to: Zm> itd.
W grecko-łacińskich wyrazach piszmy #, tam gdzie jest #, jakoto: Xerxes,
ecoamin, Xawery, tawa itd. i zachowijmy nasze dwójki ks, gz dli naszych polskich wyrazów, jak to już nim zalecała Ortograficzni Deputacyji na podstawie nader rozsądnej rozprawy prof. Feliksa Bentkowskiego. Nie piszmy
ani przed e, ani przed i według czesko-mnichowskiego wymiwianii riz j,
drugi riz znowu g, jako to: jenerał, jeografijd, lojika lub lotka i znowu geohgijd,
Germanijd, Gertruda, lecz biorąc środek, piszmy głoskę #, oznaczającą środkowe brzmienie pomiędzy i i twardym g, jako to: generał, geografijd, logika,
geohgijd Germanijd, Gertruda itd., co nim już poniekąd zalecała powyżćj rze-
czoni Deputacyji w swojim szóstym wniosku (obicz I Rocznik Tow. Prz.
N. Poznańskiego str. 35). Zamiist ph, th} piszmy jak wymiwiimy A *, jako
to: fitozofijd, Zojijd, teologijd, teolog itd. Tak jak # zachowijmy w grecko łacińskich wyrazach ch, jako to: Christus chńzma itd., zachowując postać H &
dii słowiańsko-polskich wyrazów, lub ciłkiem spolszczonych, jako to: hleb,
Bhp, Bata, firest, Breśćijanin, Bodić itd. Nie piszmy w wyrazach grecko-łacm-
skich podwójnych spółgłosek, jako to: ss, mm i jinnych w środku lub na
końcu wyrazów podobnych dwójek, których nie masz w naszym języku
w tym położeniu, a zwłiszcza ss pomiędzy dwiema samogłoskami lub na
końcu wyrazu, albowiem już samo s brzmi u nis jak łacińskie ss; piszmy
tedy: procesijd, proces, exces, gramatika, program, telegram za łacińskie processio,
processus, excessus, grammatica, programma, telegramma itd., wszelako dwra nn
w środku wyrazów, lecz nigdy nie na końcu, mogą i powinny być w przejętych z łaciny wyrazach, jako to: Anna, Mańjanna itd. według analogiji
naszych Wyrazów: panna, sanna, wanna itd.
Ustaliwszy w powyższy sposób fonetyczną pisownią grecko-łacińskich
wyrazów co do spółgłosek, przystępujemy do ustalenii pisowni grecko-łacińskich wyrazów pod względem niektórych samogłosek. Stosownie do zisid, jakieśmy rozwinęli w naszój głosowni co do słowiańsko-polskiego wokalizmu, dli zapobieżenii wszelkiemu nieporozumieniu przypóminimy, że
tak grecki, jak łaciński pisownii pod względem wokalizmu rozwinęły się
pierwszi bezwyjątkowro, drugi zaś przewiżnie w kierunku etymologicznym.
Dli tego też Grecy uwiżali za rzecz potrzebną i konieczną, dli długich
samogłosek e, o zaprowadzić do swego alfabetu nowe postacie: y, &, gdyż
w książkowej greczyznie długie e nie powstaje z dwu krótkich e, ani długie o z dwu krótkich o, gdy tymczasem i, yi a tak długie, jak krótkie oznaczają temi samemi postaciami, bo też długie h y> <*> powstają z dwu kró-
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000340 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 306 piitawcSKŁADNIA. Poniewiż grecki pisownii i poniekąd łaciński pod względem spółgłosek rozwinęła się przewiżnie w kierunku fonetycznym, przeto.ten fakt upowiżnii nis do pisanii w polskim języku grecko-łacińskich wyrazów według zisid naszój fonetyki, t. j. piszmy te wyrazy takiemi spółgłoskami, jakiemi je wymiwiimy, lub wymiwiać powinniśmy. Według tu wyrażonej zisady piszmy tedy c, gdzie tę głoskę w łacinie wymiwiimy jak nasze cr np. Cecilijd, Ćekrops, tudzież piszmy ci za ti przed samogłoską, jako to: nacijd, porcijd za natio, portio; i na odwrót za łacińskie e brzmiące jak k i łacińskie gu brzmiące jak kw, piszmy przez * i kv, jako to: kaduk, łacińskie caducus, kwadrans, łacińskie ąuadrans. Zamiist łacińskiego * brzmiącego pomiędzy dwiema samogłoskami jak *, piszmy z, jako to: Cezar, łacińskie Ccesar, Ezop, łacińskie ^Esopus i za greckie dęta również z} jako to: Zm> itd. W grecko-łacińskich wyrazach piszmy #, tam gdzie jest #, jakoto: Xerxes, ecoamin, Xawery, tawa itd. i zachowijmy nasze dwójki ks, gz dli naszych polskich wyrazów, jak to już nim zalecała Ortograficzni Deputacyji na podstawie nader rozsądnej rozprawy prof. Feliksa Bentkowskiego. Nie piszmy ani przed e, ani przed i według czesko-mnichowskiego wymiwianii riz j, drugi riz znowu g, jako to: jenerał, jeografijd, lojika lub lotka i znowu geohgijd, Germanijd, Gertruda, lecz biorąc środek, piszmy głoskę #, oznaczającą środkowe brzmienie pomiędzy i i twardym g, jako to: generał, geografijd, logika, geohgijd Germanijd, Gertruda itd., co nim już poniekąd zalecała powyżćj rze- czoni Deputacyji w swojim szóstym wniosku (obicz I Rocznik Tow. Prz. N. Poznańskiego str. 35). Zamiist ph, th} piszmy jak wymiwiimy A *, jako to: fitozofijd, Zojijd, teologijd, teolog itd. Tak jak # zachowijmy w grecko łacińskich wyrazach ch, jako to: Christus chńzma itd., zachowując postać H & dii słowiańsko-polskich wyrazów, lub ciłkiem spolszczonych, jako to: hleb, Bhp, Bata, firest, Breśćijanin, Bodić itd. Nie piszmy w wyrazach grecko-łacm- skich podwójnych spółgłosek, jako to: ss, mm i jinnych w środku lub na końcu wyrazów podobnych dwójek, których nie masz w naszym języku w tym położeniu, a zwłiszcza ss pomiędzy dwiema samogłoskami lub na końcu wyrazu, albowiem już samo s brzmi u nis jak łacińskie ss; piszmy tedy: procesijd, proces, exces, gramatika, program, telegram za łacińskie processio, processus, excessus, grammatica, programma, telegramma itd., wszelako dwra nn w środku wyrazów, lecz nigdy nie na końcu, mogą i powinny być w przejętych z łaciny wyrazach, jako to: Anna, Mańjanna itd. według analogiji naszych Wyrazów: panna, sanna, wanna itd. Ustaliwszy w powyższy sposób fonetyczną pisownią grecko-łacińskich wyrazów co do spółgłosek, przystępujemy do ustalenii pisowni grecko-łacińskich wyrazów pod względem niektórych samogłosek. Stosownie do zisid, jakieśmy rozwinęli w naszój głosowni co do słowiańsko-polskiego wokalizmu, dli zapobieżenii wszelkiemu nieporozumieniu przypóminimy, że tak grecki, jak łaciński pisownii pod względem wokalizmu rozwinęły się pierwszi bezwyjątkowro, drugi zaś przewiżnie w kierunku etymologicznym. Dli tego też Grecy uwiżali za rzecz potrzebną i konieczną, dli długich samogłosek e, o zaprowadzić do swego alfabetu nowe postacie: y, &, gdyż w książkowej greczyznie długie e nie powstaje z dwu krótkich e, ani długie o z dwu krótkich o, gdy tymczasem i, yi a tak długie, jak krótkie oznaczają temi samemi postaciami, bo też długie h y> <*> powstają z dwu kró- |
