00000357 |
Previous | 357 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
ROZDZIAŁ II.
323
W liczbie podwójnej.
W sanskrycie: w litewskim: w polskim:
Mian. au, e u, i a, e, i
Bier.. au, e.. u, i o, e, i
Woł.. au, e u, i a, e, i
Miej., os ' u
Dop.. os u u
Cel... bhjdm m ma
Nirz. bhjdm ma
§ 1,05.
Skład i budoiod mianownika liczby pojedynczej rzeczowników męzkich.
Zestiwiwszy w poprzedzającym paragrafie sanskryckie końcówki skłon-
nikowe z litewskiemi i polskiemi, postępujemy w następujących paragrafach do rodowodu i znaczenii > końcówek skłonnikowych polskich we wszystkich trzech liczbach i rodzajach. W obecnym zaś paragrafie zaczynimy
rzecz nasze od mianownika liczby pojedyńczój rzeczowników męzkich.
W liczbie pojedynczej mianownik.
W rodzaju męzkim jest opatrzony pojimkiem, t j. znamieniem osobowości s, w sanskrycie i litewskim s poprzedzającą krótką spójka a, któri
w litewskim najczęściej odpidi, w greczyznie krótką spójka o, w łacinie
krótką spójka w. Lecz w tych dwu ostatnich językach tylko w drugim
skłinianiu, w jinnym zaś skłinianiu dodaje się bezpośrednio albo do ostatniój tpmitowój głoski, albo, jak w greckim pierwszym skłinianiu, do końcówki rodzajowój « lub -n. Porównij sanskryckie manudas (mąz), litewskie
ponas (pdn) lub pons, greckie anihrópos (złoyek), łacińskie dominus (pdn), greckie
koraks (kruk), kis (wołek), polites (obywatel), neanias (młodenec), rex za regs (król),
greoo za gregs (iroda), sensus (zmysł), dies (de1)]). Lecz już W sanskrycie znajdują
się mianowniki męzkie bez pojimka s, jako to: marut (yatr) za morutos, a nawet w łacinie w drugim skłinianiu, jako to: puer (Błopec) za puerus, wir
(mąz) za wirus. Lecz w trzeciój deklinacyji tak greckiej, jako i łacińskiej
mnóztwo jest mianowników męzkich bez pojimka 5. Ten sposób oznaczanii
mianowników męzkich bez pojimka s przeszedł bez wyjątku do mowy słowiańskiej, a w szczególności do języka polskiego, jak to widać s powyżćj
przytoczonych w niwiasie męzkich mianowników polskich. I ta jest przyczyna, dli której nie mimy w polskim języku żidnej końcówki rodzaju
męzkiego w liczbie pojedyńczój, a nistępnie, że jak w sanskrycie i spokrewnionych z nim językach mianownik męzki nawet opatrzony pojimkiem
s jest bez znaczenii mianownika, tak też mianownik rodzaju męzkiego polski jest pozbiwiony nie tylko pojimka s i znaczenii mianownika, ale także
końcówki skłonnikowej, za którą uchodzić może tenże pojimek, gdyż jak
to poniżej bliżej zobiczym, nie każda końcówka skłonnikowi jest zarazem
znamieniem tego skłonnika, w którego, skłid wchodzi. Jak w pokrewnych
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000357 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | ROZDZIAŁ II. 323 W liczbie podwójnej. W sanskrycie: w litewskim: w polskim: Mian. au, e u, i a, e, i Bier.. au, e.. u, i o, e, i Woł.. au, e u, i a, e, i Miej., os ' u Dop.. os u u Cel... bhjdm m ma Nirz. bhjdm ma § 1,05. Skład i budoiod mianownika liczby pojedynczej rzeczowników męzkich. Zestiwiwszy w poprzedzającym paragrafie sanskryckie końcówki skłon- nikowe z litewskiemi i polskiemi, postępujemy w następujących paragrafach do rodowodu i znaczenii > końcówek skłonnikowych polskich we wszystkich trzech liczbach i rodzajach. W obecnym zaś paragrafie zaczynimy rzecz nasze od mianownika liczby pojedyńczój rzeczowników męzkich. W liczbie pojedynczej mianownik. W rodzaju męzkim jest opatrzony pojimkiem, t j. znamieniem osobowości s, w sanskrycie i litewskim s poprzedzającą krótką spójka a, któri w litewskim najczęściej odpidi, w greczyznie krótką spójka o, w łacinie krótką spójka w. Lecz w tych dwu ostatnich językach tylko w drugim skłinianiu, w jinnym zaś skłinianiu dodaje się bezpośrednio albo do ostatniój tpmitowój głoski, albo, jak w greckim pierwszym skłinianiu, do końcówki rodzajowój « lub -n. Porównij sanskryckie manudas (mąz), litewskie ponas (pdn) lub pons, greckie anihrópos (złoyek), łacińskie dominus (pdn), greckie koraks (kruk), kis (wołek), polites (obywatel), neanias (młodenec), rex za regs (król), greoo za gregs (iroda), sensus (zmysł), dies (de1)]). Lecz już W sanskrycie znajdują się mianowniki męzkie bez pojimka s, jako to: marut (yatr) za morutos, a nawet w łacinie w drugim skłinianiu, jako to: puer (Błopec) za puerus, wir (mąz) za wirus. Lecz w trzeciój deklinacyji tak greckiej, jako i łacińskiej mnóztwo jest mianowników męzkich bez pojimka 5. Ten sposób oznaczanii mianowników męzkich bez pojimka s przeszedł bez wyjątku do mowy słowiańskiej, a w szczególności do języka polskiego, jak to widać s powyżćj przytoczonych w niwiasie męzkich mianowników polskich. I ta jest przyczyna, dli której nie mimy w polskim języku żidnej końcówki rodzaju męzkiego w liczbie pojedyńczój, a nistępnie, że jak w sanskrycie i spokrewnionych z nim językach mianownik męzki nawet opatrzony pojimkiem s jest bez znaczenii mianownika, tak też mianownik rodzaju męzkiego polski jest pozbiwiony nie tylko pojimka s i znaczenii mianownika, ale także końcówki skłonnikowej, za którą uchodzić może tenże pojimek, gdyż jak to poniżej bliżej zobiczym, nie każda końcówka skłonnikowi jest zarazem znamieniem tego skłonnika, w którego, skłid wchodzi. Jak w pokrewnych |
