00000419 |
Previous | 419 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
rozpziAł ii 385
§ 129.
Objaśnienia i uiodgi odnoszące się do niektórych pojedynczych skłonników
wszystkich trzech skłonień.
A. 1. Zamiist form biernika liczby pojedynczej Igo skłanianii z wyjątkiem
jiść za mąz, śadoć na ko?(, używi .język polski formy dopełnii za tejże
liczby w znaczeniu biernika u rzeczowników oznaczających osoby płci
męzkiej i'zwierzęta, a nawet rzeczy nieżywotne w wyobraźni mówiącego oż\wione, ob. § 108, a.
2. Mianownik a nistępnie i biernik rzeczowników rodzaju męzkiego dwu
pierwszych wzorców, których temit kończy się na dwie spółgłoski
niewygodne na końcu wyrazu ku wymówieniu, przyjmuje wsuwkę e
lub je pomiędzy dwie ostatnie spółgłoski temitu, ob. § 105.
3. Według wzorca 2go dli rzeczowników męzkich, kończących swój temit na spółgłoskę zmiękczoną, skłaniają się także rzeczowniki męzkie
kończące swój temit na spółgłoski girdłowe k g, B i niektóre na d,
z wyjątkiem jednakże wołicza liczby pojedynczej, który się jak we
wzorcu lym kończy na e u niektórych rzeczowników oznaczających
osoby; np. kśad kśęze, Błopec Pitopze^ Bóg Boże itd, ob. § 109.
4. Które rzeczowniki Igo skłonienii kończyć się mają w dopełniiczu liczby pojedynczej na a, które zaś na w, ob. § 112, A.
5. Które zaś w celowniku kończyć się mają na oyi, a które na «, ob.
§ ni-
6. Które rzeczowniki Igo skłonienii kończą mianownik liczby mnogiej na
oye i y lub e, ob. § 115, B, 1.
7. Obok formy biernika liczby mnogiej we wzorcach podanej używa dzisiejszi polszczyzna daleko częściej w znaczeniu biernika formy dopełniicza liczby mnogiej u rzeczowników męzkich oznaczających osoby,
np. zaprosiłem panów zamiast pony, zgroma&ilem mężów zamiast męze itd.
8. Dopełniicz liczby mnogiój rzeczowników męzkich, kończących swój
temit na spółgłoskę zmiękczoną, może się kończyć obok formy na *,
równie dobrze na ów jak we wzorcu lym, ob. § '119, 1.
9. Które rzeczowniki rodzaju męzkiego należące do wzorca 2go łączą
pospolicie końcówkę nirzędnika liczby mnogiej mi bez spój i a} to jest
bezpośrednio s temitem, ob. § 118, 4.
10. Rzeczowniki prijdcel, yepńjdćel mogą się skłiniać według wzorca 2go;
wszelako dzisiejsza polszczyzna chętniej uribii skłonniki liczby mnogiej od tematów pńjdćot, neprijdćoł, jako to: prijdćoły, prijdćół, pńjdćołom,
prijdćolatpi i prijdćołrpi.
11. Rzeczownikiem^ przechodzi w liczbie mnogiej do ogo wzorca ligo
skłonienii, jako to: jesmona, jęsmón. Cud zaś i ud uribiąją mianowniki
liczby mnogiej cuda, uda.
B. 1. Jak w lym skłonieniu temita kończące się na spółgłoski gardłowe k, g, fi skłaniają się podług wzorca 2go, tak samo w Ilgim skłonieniu, np. oko, uBot w liczbie mnogiój oka, uSa skłaniają się ciłkiem
według wzorca 2go skłonienii ligo; lecz mianowniki liczby mnogiej
oka oznaczają oka w sieci, w pończosze itd,, uSa zaś znaczą rękojeści
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000419 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | rozpziAł ii 385 § 129. Objaśnienia i uiodgi odnoszące się do niektórych pojedynczych skłonników wszystkich trzech skłonień. A. 1. Zamiist form biernika liczby pojedynczej Igo skłanianii z wyjątkiem jiść za mąz, śadoć na ko?(, używi .język polski formy dopełnii za tejże liczby w znaczeniu biernika u rzeczowników oznaczających osoby płci męzkiej i'zwierzęta, a nawet rzeczy nieżywotne w wyobraźni mówiącego oż\wione, ob. § 108, a. 2. Mianownik a nistępnie i biernik rzeczowników rodzaju męzkiego dwu pierwszych wzorców, których temit kończy się na dwie spółgłoski niewygodne na końcu wyrazu ku wymówieniu, przyjmuje wsuwkę e lub je pomiędzy dwie ostatnie spółgłoski temitu, ob. § 105. 3. Według wzorca 2go dli rzeczowników męzkich, kończących swój temit na spółgłoskę zmiękczoną, skłaniają się także rzeczowniki męzkie kończące swój temit na spółgłoski girdłowe k g, B i niektóre na d, z wyjątkiem jednakże wołicza liczby pojedynczej, który się jak we wzorcu lym kończy na e u niektórych rzeczowników oznaczających osoby; np. kśad kśęze, Błopec Pitopze^ Bóg Boże itd, ob. § 109. 4. Które rzeczowniki Igo skłonienii kończyć się mają w dopełniiczu liczby pojedynczej na a, które zaś na w, ob. § 112, A. 5. Które zaś w celowniku kończyć się mają na oyi, a które na «, ob. § ni- 6. Które rzeczowniki Igo skłonienii kończą mianownik liczby mnogiej na oye i y lub e, ob. § 115, B, 1. 7. Obok formy biernika liczby mnogiej we wzorcach podanej używa dzisiejszi polszczyzna daleko częściej w znaczeniu biernika formy dopełniicza liczby mnogiej u rzeczowników męzkich oznaczających osoby, np. zaprosiłem panów zamiast pony, zgroma&ilem mężów zamiast męze itd. 8. Dopełniicz liczby mnogiój rzeczowników męzkich, kończących swój temit na spółgłoskę zmiękczoną, może się kończyć obok formy na *, równie dobrze na ów jak we wzorcu lym, ob. § '119, 1. 9. Które rzeczowniki rodzaju męzkiego należące do wzorca 2go łączą pospolicie końcówkę nirzędnika liczby mnogiej mi bez spój i a} to jest bezpośrednio s temitem, ob. § 118, 4. 10. Rzeczowniki prijdcel, yepńjdćel mogą się skłiniać według wzorca 2go; wszelako dzisiejsza polszczyzna chętniej uribii skłonniki liczby mnogiej od tematów pńjdćot, neprijdćoł, jako to: prijdćoły, prijdćół, pńjdćołom, prijdćolatpi i prijdćołrpi. 11. Rzeczownikiem^ przechodzi w liczbie mnogiej do ogo wzorca ligo skłonienii, jako to: jesmona, jęsmón. Cud zaś i ud uribiąją mianowniki liczby mnogiej cuda, uda. B. 1. Jak w lym skłonieniu temita kończące się na spółgłoski gardłowe k, g, fi skłaniają się podług wzorca 2go, tak samo w Ilgim skłonieniu, np. oko, uBot w liczbie mnogiój oka, uSa skłaniają się ciłkiem według wzorca 2go skłonienii ligo; lecz mianowniki liczby mnogiej oka oznaczają oka w sieci, w pończosze itd,, uSa zaś znaczą rękojeści |
