00000442 |
Previous | 442 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
408 PIŹRWqSKŁADNlA.
c) Miejscownik tych dwu zajimków w rodzaju męzkim i nijakim w sanskrycie jest jaśmin, tasmin, w litewskim jamę, tamę, tam, w starosłowiańskim jem*, tonu, w polskim mm, tym. Formy mm, tym poszły za analogiją przymiotnikowych form tanim, dobrym w Zygmuntowskiej polszczyznie i są poniekąd nieorganiczne, i zamiist nich w przedzygmun-
towskiej polszczyznie używano tak; na rodzij męzki jak nijaki form
miejscownika ^em, tem. Lecz w uribianiu od tego miejscownika wyrazów pochodnych, forma nieorganiczni tym lub tem przywrici się do
swej pierwotnej formy tom, jak tego dowodzą pochodne wyrazy: potomny, pritomny itd. a nie potymny.
W sanskryckich formach miejscownika ja-sm-in, ta-sm-in jeąt za-
jimkowi wsuwka sm, któri w starosłowiańskich formach utraciła s,
po znamieniu zaś miejscownika in pozostało w starosłowiańskich formach jemi, tomi tylko jer* miękczące poprzedzającą spółgłoskę «*, któri
tu nie jest żidnym znatnieniem skłonnikowym, a stąd wypływi, że
czy będziem pisali polski miejscownik tym lub tem, zawsze, on pozostaje bez swojego skłonnik owego znamienii.
W rodzaju żeńskim miejscownik jest w sanskrycie i^-5/-am, ta-sj-am^
w litewskim jei, toje, to, w starosłowiańskim jej, toj, w pctjskijji n]Sj, Uj.
W formach sanskryckich jasjdm, tosjom jest zamiist wsuwki sm wsuwka sj, po której następuje znamię miejscownika am, W litewskim
miejscowniku męzkim jamę, tamę, tam, równię jak w słowiańskiej mowie po wsuwce zajimkowej sm, pozostało tylko samo m, forma zaś
tam jest więc bez znamienii i końcówki skłonnikowej. Miejscownik
formy żeńskiej w litewskim jei wyjaśnii nim, że starosłowiańskie formy jej, toj są zamiist jeji, toji s końcówką miejscownika *, stąd zaś
wypływi, że e pochylone w polskich formach j£j> tej, jako
zastępujące niegdyś długie e, jest zupełnie usprawiedliwione, gdyż podług powszechnego prawa głosowego, jile razy wypidi z jakiego wyrazu głoska, tyle razy nijbliższi wyrzuconej saniogłoska przedłużyć
się musi. Że zaś zamiist starosłowiańskiej formy toj njimy Uj, jest to
skutkiem wpływu analogiji formy jej na toj.
d) Dopełniicz w sanskrycie w rodzaju męzkim i nijakim brzmi j%-sj-a,
ta-sj-a, w którym sj uwiżim za wsuwkę, samo zaś końcowe <f zji znamię skłonnikowe, które w słowiańskim skłinianiu zajimkowym jjiz pozostało przy swojim pierwotnym brzmieniu a, jąk w serbskim ga, już
w starosłowiańskim i polskim według powszechnego prawa głosowego
przeszło w o, spółgłoska zaś j sanskryckiej wsuwki sj, pq odrzuceniu
spółgłoski s, wymieniła się na spółgłoskę gardłową 9- To ą ipogło
także powstać po odrzuceniu spółgłoski j ze spółgłoski s przez^zwy-
kłe ulotnienie syku w tchnienie h, które w słowiańskiej mowie stwardniało w chwilowe g. Pierwszy wywód zdaje się potwierdzać wymiana
i na g w polskim struga za starosłowiańskie struja; drugi zaś wywód
ze spółgłoski s, który, mojim zdaniem, jest więcej priwdopodobnym,
opieri się na zendzie, w którym sanskryckiemu zakończeniu sja odpp-
wiadi zakończenie he, a w niektórych pomnikach zend-awesty zakończenie khe. Jakkolwiekbądź, słowiańskie go, pov^tałe albo z i«, albo
ze sa, jest zakończeniem dopełniicza męzkiego i nijakiego liczby pojedyńczój w skłinianiu zajimkowym.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000442 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript |
408 PIŹRWqSKŁADNlA.
c) Miejscownik tych dwu zajimków w rodzaju męzkim i nijakim w sanskrycie jest jaśmin, tasmin, w litewskim jamę, tamę, tam, w starosłowiańskim jem*, tonu, w polskim mm, tym. Formy mm, tym poszły za analogiją przymiotnikowych form tanim, dobrym w Zygmuntowskiej polszczyznie i są poniekąd nieorganiczne, i zamiist nich w przedzygmun-
towskiej polszczyznie używano tak; na rodzij męzki jak nijaki form
miejscownika ^em, tem. Lecz w uribianiu od tego miejscownika wyrazów pochodnych, forma nieorganiczni tym lub tem przywrici się do
swej pierwotnej formy tom, jak tego dowodzą pochodne wyrazy: potomny, pritomny itd. a nie potymny.
W sanskryckich formach miejscownika ja-sm-in, ta-sm-in jeąt za-
jimkowi wsuwka sm, któri w starosłowiańskich formach utraciła s,
po znamieniu zaś miejscownika in pozostało w starosłowiańskich formach jemi, tomi tylko jer* miękczące poprzedzającą spółgłoskę «*, któri
tu nie jest żidnym znatnieniem skłonnikowym, a stąd wypływi, że
czy będziem pisali polski miejscownik tym lub tem, zawsze, on pozostaje bez swojego skłonnik owego znamienii.
W rodzaju żeńskim miejscownik jest w sanskrycie i^-5/-am, ta-sj-am^
w litewskim jei, toje, to, w starosłowiańskim jej, toj, w pctjskijji n]Sj, Uj.
W formach sanskryckich jasjdm, tosjom jest zamiist wsuwki sm wsuwka sj, po której następuje znamię miejscownika am, W litewskim
miejscowniku męzkim jamę, tamę, tam, równię jak w słowiańskiej mowie po wsuwce zajimkowej sm, pozostało tylko samo m, forma zaś
tam jest więc bez znamienii i końcówki skłonnikowej. Miejscownik
formy żeńskiej w litewskim jei wyjaśnii nim, że starosłowiańskie formy jej, toj są zamiist jeji, toji s końcówką miejscownika *, stąd zaś
wypływi, że e pochylone w polskich formach j£j> tej, jako
zastępujące niegdyś długie e, jest zupełnie usprawiedliwione, gdyż podług powszechnego prawa głosowego, jile razy wypidi z jakiego wyrazu głoska, tyle razy nijbliższi wyrzuconej saniogłoska przedłużyć
się musi. Że zaś zamiist starosłowiańskiej formy toj njimy Uj, jest to
skutkiem wpływu analogiji formy jej na toj.
d) Dopełniicz w sanskrycie w rodzaju męzkim i nijakim brzmi j%-sj-a,
ta-sj-a, w którym sj uwiżim za wsuwkę, samo zaś końcowe |
