00000453 |
Previous | 453 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
rozdziAł iii. 419
Tó samo sądzić nileży o starosłowiańskim a, e, powstałych s kontrakcyji aa,
ee, które prawdopodobnie brzmiały jak nasze d, ó pochylone.
Polski celownik tdnemu, dobremu składa się widocznie s tematów tóą,
dóbr i z zakończenii emu, formy jemu.
Celownik na rodzij żeński doblij, dobrej niczym się nie różni od formy
miejscownika, tak samo i w języku polskim td<nój, dobrej.
•6. Starosłowiański nirzędnik na rodzij męzki i nijaki pisze się według Mikło-
sicza dobliimt, dobryhpi, w nowszych zaś pomnikach doblirpt, dobrim^ i tak się
tćż wymiwiać powinien; powstił on s form nirzędnika doblem+jirpt, dobrorpa^-
jirju, gdzie środkowe rp wypadło i spółgłoska j, spójki zaś s przed wyrzuconego m, to jest samogłoski e, o upodobniły się w brzmieniu do następującej
spójki i, a następnie dwójki ii, yi, skontrahowały się pierwsza w i, drugi
zaś w y.
W polskim języku nirzędnik na rodzij męzki i nijaki brzmi według
pisarzy Zygmuntowskich i przed Zygmuntowskich taipm, dobrym i składi się
s temitów tdn, dóbr i z zakończenii im lub ym nirzędników zajimkowych
jim, tym.
Starosłowiański nirzędnik na rodzij żeński dobleją, dobroją jak i polski
taną, dobrą urobił się ciłkiem według normy rzeczownikowego skłinianii tak
samo jak i nirzędnik zajimków7 jeją, toją, po polsku ny, tą. Porównij starosłowiańskie nirzędniki woleja, ryboją i polskie wolą, rybą, co jest rzeczą
nader godną uwagi.
Skończyliśmy tedy objaśniające uwigi nad pojedyńczemi skłonni-
kami skłanianii zajimkowego przymiotników liczby pojedynczej tak w starosłowiańskim jak i polskim języku. Lecz ponieważ we wzorcu skłinianii
§ 140 formę polskiego miejscownika na rodzij męzki i nijaki podaliśmy nim,
tym, które to formy niczym się nie różnią od nirzędnika tejże liczby nim,
tym, a w § 141 położyliśmy formy miejscownika na rodzaj męzki i nijaki
tdrpm, dobrym, które to formy powierzchownie niczym się nie różnią od form
nirzędnika tejże liczby, pomimo że w starosłowiańskim odpowiednie miejscowniki brzmią jem*, torps dobreerpt, a zatym jinaczej od nirzędników jinu,
terpi, dobryimt, przeto obowiązkiem jest naszym wyjaśnić przyczynę, dli której Zygmuntowscy pisarze porzucili w miejscowniku zbliżające się do starosłowiańskich form jerpt, torpt, dobrerpi polskie formy nem, tem, dobrem, używane tak na rodzij męzki jak i nijaki od początku piśmiennictwa naszego
aż prawie do drugiej połowy 16go wieku. Że w samej jistocie taki był stin
rzeczy, to historycznie wykazał prof. Przyborowski w swojej uczonej rozprawie,
napisanej po łacinie o starożytnym skłinianiu przymiotników polskich, wydanej w Poznaniu 1861 r.
Aby wyjaśnić tę przyczynę, uwiżmy nijpićrw, że już w starosłowiańskim języku miejscownik liczby pojedyńczój przymiotników, których temit
kończy się na spółgłoskę zmiękczpną, niczym się powićrzchownie nie różnił od
formy nirzędnika tejże liczby; pisano bowiem według Mikłosicza tak w miejscowniku jak w nirzędniku liczby pojedyńczój dobliirpi (mężnym), yeliim*
(yelkim) itd. pomimo, że w skłinianiu przymiotników, których temit kończy
się na spółgłoskę twardą miejscownik brzmi według Mikłosicza dobreemi,
śjeteeipe, w księgach zaś cerkiewnych dobrem*, śyętemt itd. a nirzędnik do-
bryirju, syęłyinu, w księgach zaś cerkiewnych dobry ip*, śyętyiju. Te formy
miejscownika i nirzędnika doblij, yelirpt przeszły od starych Słowiin i do
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000453 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript |
rozdziAł iii. 419
Tó samo sądzić nileży o starosłowiańskim a, e, powstałych s kontrakcyji aa,
ee, które prawdopodobnie brzmiały jak nasze d, ó pochylone.
Polski celownik tdnemu, dobremu składa się widocznie s tematów tóą,
dóbr i z zakończenii emu, formy jemu.
Celownik na rodzij żeński doblij, dobrej niczym się nie różni od formy
miejscownika, tak samo i w języku polskim td |
