00000478 |
Previous | 478 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
444 PI^RWOSKŁADNlA.
które z jistoty swojej są wyrazami pochodnemi. Temi liczebnikami
zbiorowemi odpowiadamy również na pytanie jile? np. jile mds deći?
zworo.
3. Prócz liczebników głównych i zbiorowych mimy jeszcze tak zwane
porządkowe, oznaczające poniekąd kblej nistępstwa, w którym po sobie następują jistoty odnośnie do miejsca lub czasu, np. Kain był pór.
wsim synem Adama i Evy, Abel byt drugim itd. Trećim królem zidowskiego
narodu był Salomon. Zwartą tęśćą śyata jest Australijd itd. Liczebniki per-
wsi, drugi, treći, cwdrty, paty itd. nazywają liczebnikami porządkoweml
Temi liczebnikami odpowiadamy na pytanie który? np. która jest godina?
sóstd. Niektóre jinne języki, jak np. łaciński, mają na to osobny liczebnik pytający dli liczb porządkowych, np. quota est hora? sexto. Liczebnik pytający porządkowy quotus jest urobiony od liczebnika pytającego quot, znaczącego jile?
Liczebników porządkowych używimy także dó oznaczenia tak
zwanych w7 arytmetyce ułamków, np. '/3 jedna irećd, 2/3 dye treće, 3/4 tri
zwarte,' mi się rozumieć części pewnej całości podzielonej na cztyry
równe części Jeżeli rzecz jaki dzieli się na dwie równe części, wtedy oznaczimy taką część liczebnikiem: pół, połova, połówka.
Ł Liczebniki składowe oznaczają, z jilu części jednorodnych rzecz się
jaki1 skłidi; np. pojedy^zi, podwójny, potrójny, pozwómy, i te się uribiąją
Od liczebników7 głównych, mających formę przymiotnikową, jakiemi są:
jeden, dwa, tri, ztyry, od liczebników zaś głównych mających formę rzeczownikową, jako to: pęt, źeść itd. nie uribiąją się żidne liczebniki
składowe. W potocznym życiu rzadko się tćż zdirzi, żeby rzecz jaką
składino więcej niż ze cztyrech jednorodnych części, lecz jeżeli się
wyjątkowo okiże potrzeba oznaczenii rzeczy składającej się z więcej
niż s cztyrech części, wtedy takowy skłid opisujemy wyraźnemi słowy,
np. md na sofie suknją s pęću sukni zesitą itd., lecz opasał śę potwornym pasem,
mniejsżi o to, Czy te pasy są s sobą zeszyte lub nie. Liczebnikami
składowemi odpowiadimy na zajimek pytający: jaki? jakd? jake? np.
jaki yenec md no głoye ? podwójny.
5, Liczebniki gatunkowe oznaczają wpriwdzie jilość rzeczy pod pewnym
względem podobnych do. siebie, jednakże gatunkowo różnych od siebie;
np. w 'przeciwstawieniu do liczebnika: jednaki używamy liczebników
jjochodńych: dwojaki, trojaki, zworoki, pęćoraki, seśćoraki, śednioraki, óśrporaki,
deyęćoraki, deśęćoraki; i lubo możni uribiać takowe liczebniki gatunkowe
i ód dalszych liczebników głównych, jednakże to rzidko się dzieje.
Różnicę pomiędzy liczebnikami składowemi i' gatunkowemi zapewno
każdy Polik dobrze ćżuje. Jeżeli bowiem kto powić,' ee zamknął swą
skrijię potrójnym zdmkem, to rozumiemy, że ją zamknął na trzy z&mki jednakowo spojone "ze sobą lub oddzielone od siebie; lecz jeżeli nim
powić, ^ ją zamknął trojakim zdmkem, rozumiemy że każdy s tych zim-
ków jest jinnego składu i przyrządu. Liczebnikami gatunkowemi odpowiadimy również na zajimek pytający: jaki, jakd, jake? który tóż
wchodzi w'skłid liczebników gatunkowych.
6, Liczebniki częstotliwe oznaczają, jile razy czyn jaki powtirzi się w danej chwili. Takiemi są: jednokrotny, dwukrotny, trikrotny, ztyrokrofny, pefio-
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000478 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 444 PI^RWOSKŁADNlA. które z jistoty swojej są wyrazami pochodnemi. Temi liczebnikami zbiorowemi odpowiadamy również na pytanie jile? np. jile mds deći? zworo. 3. Prócz liczebników głównych i zbiorowych mimy jeszcze tak zwane porządkowe, oznaczające poniekąd kblej nistępstwa, w którym po sobie następują jistoty odnośnie do miejsca lub czasu, np. Kain był pór. wsim synem Adama i Evy, Abel byt drugim itd. Trećim królem zidowskiego narodu był Salomon. Zwartą tęśćą śyata jest Australijd itd. Liczebniki per- wsi, drugi, treći, cwdrty, paty itd. nazywają liczebnikami porządkoweml Temi liczebnikami odpowiadamy na pytanie który? np. która jest godina? sóstd. Niektóre jinne języki, jak np. łaciński, mają na to osobny liczebnik pytający dli liczb porządkowych, np. quota est hora? sexto. Liczebnik pytający porządkowy quotus jest urobiony od liczebnika pytającego quot, znaczącego jile? Liczebników porządkowych używimy także dó oznaczenia tak zwanych w7 arytmetyce ułamków, np. '/3 jedna irećd, 2/3 dye treće, 3/4 tri zwarte,' mi się rozumieć części pewnej całości podzielonej na cztyry równe części Jeżeli rzecz jaki dzieli się na dwie równe części, wtedy oznaczimy taką część liczebnikiem: pół, połova, połówka. Ł Liczebniki składowe oznaczają, z jilu części jednorodnych rzecz się jaki1 skłidi; np. pojedy^zi, podwójny, potrójny, pozwómy, i te się uribiąją Od liczebników7 głównych, mających formę przymiotnikową, jakiemi są: jeden, dwa, tri, ztyry, od liczebników zaś głównych mających formę rzeczownikową, jako to: pęt, źeść itd. nie uribiąją się żidne liczebniki składowe. W potocznym życiu rzadko się tćż zdirzi, żeby rzecz jaką składino więcej niż ze cztyrech jednorodnych części, lecz jeżeli się wyjątkowo okiże potrzeba oznaczenii rzeczy składającej się z więcej niż s cztyrech części, wtedy takowy skłid opisujemy wyraźnemi słowy, np. md na sofie suknją s pęću sukni zesitą itd., lecz opasał śę potwornym pasem, mniejsżi o to, Czy te pasy są s sobą zeszyte lub nie. Liczebnikami składowemi odpowiadimy na zajimek pytający: jaki? jakd? jake? np. jaki yenec md no głoye ? podwójny. 5, Liczebniki gatunkowe oznaczają wpriwdzie jilość rzeczy pod pewnym względem podobnych do. siebie, jednakże gatunkowo różnych od siebie; np. w 'przeciwstawieniu do liczebnika: jednaki używamy liczebników jjochodńych: dwojaki, trojaki, zworoki, pęćoraki, seśćoraki, śednioraki, óśrporaki, deyęćoraki, deśęćoraki; i lubo możni uribiać takowe liczebniki gatunkowe i ód dalszych liczebników głównych, jednakże to rzidko się dzieje. Różnicę pomiędzy liczebnikami składowemi i' gatunkowemi zapewno każdy Polik dobrze ćżuje. Jeżeli bowiem kto powić,' ee zamknął swą skrijię potrójnym zdmkem, to rozumiemy, że ją zamknął na trzy z&mki jednakowo spojone "ze sobą lub oddzielone od siebie; lecz jeżeli nim powić, ^ ją zamknął trojakim zdmkem, rozumiemy że każdy s tych zim- ków jest jinnego składu i przyrządu. Liczebnikami gatunkowemi odpowiadimy również na zajimek pytający: jaki, jakd, jake? który tóż wchodzi w'skłid liczebników gatunkowych. 6, Liczebniki częstotliwe oznaczają, jile razy czyn jaki powtirzi się w danej chwili. Takiemi są: jednokrotny, dwukrotny, trikrotny, ztyrokrofny, pefio- |
