00000486 |
Previous | 486 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
43 2 PIŹRWOSKŁADNIJL
' ptruyj na deśęk, w polskim jedenasty. W sanskrycie dmdaśąs, w litewskim
doiliktas, w starosłowiańskim wtoryj na deśęfe, w polskim dwundsty itd. Dilsze
porządkowe polskie brzmią: trindsty, ztyrndsty, pętndsty, sesndstyi śedemndsty,
ośemndsty, deyęlndsty.,
Widzimy tedy, że w oznaczaniu tych liczb porządkpwych nasz
język polski natrafił na ten sim sposób, jakiego używi indyjski sanskryt, s tą różnicą, że sanskryt, jak i przy rzeczownikach iNprzymiotnikach, używi pojimka «, nasz zaś język, jak przy swych przymiotnikach, pojimka j przemienionego wT y.
20—90. W sanskrycie winśatitamas albo winśas, w litewskim dwidesimtas, w starosłowiańskim dvodeśęty, w polskim duudesty. W sanskrycie trinśatamas, albo
trinśas, w litewskim tridesimtas, w starosłowiańskim trideśęty, w polskim tri-
desty. W sanskrycie zaturtamas, w litewskim keturadesimtas, w starosłowiańskim zetyrideśtfy, w polskim ztyrdesty. W sanskrycie panzośottamas \vfo pan-
zaśos, w litewskim penktadesimtos, w starosłowiańskim pęfcdeśątma (wymiwiij
pęideśęien), w polskim pęćdeśąty lub pędeś-tty. W sanskrycie sastjtamas, .w litewskim sestadesimtas, w starosłowiańskim seśfadeśęfma, w polskim seśćdeśąty
lub seśdeśąty. W sanskrycie soptotitamas, w litewskim septinadesimtas, w .starosłowiańskim śedrpideśęitna, w polskim śedemdeśąty. W sanskrycie aśititamas,
w litewskim astuntadesimtas, w starosłowiańskim ośnudeśęńna, w polskim ośm-
deśąty. W sanskrycie novatitamas, w litewskim dewintądesimtas, w starosłowiańskim deyęttdeśęfana, w polskim deyęćdeśąty lub deyędeśąty.
100. W sanskrycie ćaćas, w litewskim simtas, w starosłowiańskim sefws. (wymawiaj soćen), w polskim sećny.
1000. W sanskrycie sahasras, w litewskim tukstinis, w starosłowiańskim tysąsfena
(wymawiaj tysąsfyń), w polskim tyśęzny.
Uwdga. Formy tyśęzny używimy pospolicie jako okrćślnego liczebnika zwłir
szcza w liczbach złożonych; np. nabył yeś stotyśęzną, to jest Qceniąną na stobtysięcy np. talarów itd.; lecz ?/?i^ t? jSj nabyću tyśązne to jest niezliczone pres kody;
a zatym forma tyśązny oznaczi nim liczebnik nieokreślny.
§ 150.
Krytyczny pogląd na skłanianie liczebników polskich.
Wszystkie w § 147 wymienione gatunki liczębi^ków, przyjmujące,
w mianowniku ppjimek ;, skłiniają się,, w naszym językji na' wzór:przymiotników pojimkowych, z wyjątkiem liczebników ,,spółkowych; samovifyy
samotreći itd., które jest lepićj pisać bez pojimka, to jest samowtór, samotreć,
samozwór itd.
Co się zas tyczy liczebników głównych,-przy tak wielkiej sw(c$>odzie
i lekcewiżeniu u nis rzeczy gramatycznych, panuje, w języku naszym wiek
ki gmatwanina, której oprócz tego są, zdaje mi.się,, następująceprzyczyny.
1. Ciłkowity niedostatek u wszystkich gramatyków naszych od pierwszego aż do ostatniego znajomości rodowodu końcówek skłonniko-
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000486 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 43 2 PIŹRWOSKŁADNIJL ' ptruyj na deśęk, w polskim jedenasty. W sanskrycie dmdaśąs, w litewskim doiliktas, w starosłowiańskim wtoryj na deśęfe, w polskim dwundsty itd. Dilsze porządkowe polskie brzmią: trindsty, ztyrndsty, pętndsty, sesndstyi śedemndsty, ośemndsty, deyęlndsty., Widzimy tedy, że w oznaczaniu tych liczb porządkpwych nasz język polski natrafił na ten sim sposób, jakiego używi indyjski sanskryt, s tą różnicą, że sanskryt, jak i przy rzeczownikach iNprzymiotnikach, używi pojimka «, nasz zaś język, jak przy swych przymiotnikach, pojimka j przemienionego wT y. 20—90. W sanskrycie winśatitamas albo winśas, w litewskim dwidesimtas, w starosłowiańskim dvodeśęty, w polskim duudesty. W sanskrycie trinśatamas, albo trinśas, w litewskim tridesimtas, w starosłowiańskim trideśęty, w polskim tri- desty. W sanskrycie zaturtamas, w litewskim keturadesimtas, w starosłowiańskim zetyrideśtfy, w polskim ztyrdesty. W sanskrycie panzośottamas \vfo pan- zaśos, w litewskim penktadesimtos, w starosłowiańskim pęfcdeśątma (wymiwiij pęideśęien), w polskim pęćdeśąty lub pędeś-tty. W sanskrycie sastjtamas, .w litewskim sestadesimtas, w starosłowiańskim seśfadeśęfma, w polskim seśćdeśąty lub seśdeśąty. W sanskrycie soptotitamas, w litewskim septinadesimtas, w .starosłowiańskim śedrpideśęitna, w polskim śedemdeśąty. W sanskrycie aśititamas, w litewskim astuntadesimtas, w starosłowiańskim ośnudeśęńna, w polskim ośm- deśąty. W sanskrycie novatitamas, w litewskim dewintądesimtas, w starosłowiańskim deyęttdeśęfana, w polskim deyęćdeśąty lub deyędeśąty. 100. W sanskrycie ćaćas, w litewskim simtas, w starosłowiańskim sefws. (wymawiaj soćen), w polskim sećny. 1000. W sanskrycie sahasras, w litewskim tukstinis, w starosłowiańskim tysąsfena (wymawiaj tysąsfyń), w polskim tyśęzny. Uwdga. Formy tyśęzny używimy pospolicie jako okrćślnego liczebnika zwłir szcza w liczbach złożonych; np. nabył yeś stotyśęzną, to jest Qceniąną na stobtysięcy np. talarów itd.; lecz ?/?i^ t? jSj nabyću tyśązne to jest niezliczone pres kody; a zatym forma tyśązny oznaczi nim liczebnik nieokreślny. § 150. Krytyczny pogląd na skłanianie liczebników polskich. Wszystkie w § 147 wymienione gatunki liczębi^ków, przyjmujące, w mianowniku ppjimek ;, skłiniają się,, w naszym językji na' wzór:przymiotników pojimkowych, z wyjątkiem liczebników ,,spółkowych; samovifyy samotreći itd., które jest lepićj pisać bez pojimka, to jest samowtór, samotreć, samozwór itd. Co się zas tyczy liczebników głównych,-przy tak wielkiej sw(c$>odzie i lekcewiżeniu u nis rzeczy gramatycznych, panuje, w języku naszym wiek ki gmatwanina, której oprócz tego są, zdaje mi.się,, następująceprzyczyny. 1. Ciłkowity niedostatek u wszystkich gramatyków naszych od pierwszego aż do ostatniego znajomości rodowodu końcówek skłonniko- |
