00000486 |
Previous | 486 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
43 2 PIŹRWOSKŁADNIJL ' ptruyj na deśęk, w polskim jedenasty. W sanskrycie dmdaśąs, w litewskim doiliktas, w starosłowiańskim wtoryj na deśęfe, w polskim dwundsty itd. Dilsze porządkowe polskie brzmią: trindsty, ztyrndsty, pętndsty, sesndstyi śedemndsty, ośemndsty, deyęlndsty., Widzimy tedy, że w oznaczaniu tych liczb porządkpwych nasz język polski natrafił na ten sim sposób, jakiego używi indyjski sanskryt, s tą różnicą, że sanskryt, jak i przy rzeczownikach iNprzymiotnikach, używi pojimka «, nasz zaś język, jak przy swych przymiotnikach, pojimka j przemienionego wT y. 20—90. W sanskrycie winśatitamas albo winśas, w litewskim dwidesimtas, w starosłowiańskim dvodeśęty, w polskim duudesty. W sanskrycie trinśatamas, albo trinśas, w litewskim tridesimtas, w starosłowiańskim trideśęty, w polskim tri- desty. W sanskrycie zaturtamas, w litewskim keturadesimtas, w starosłowiańskim zetyrideśtfy, w polskim ztyrdesty. W sanskrycie panzośottamas \vfo pan- zaśos, w litewskim penktadesimtos, w starosłowiańskim pęfcdeśątma (wymiwiij pęideśęien), w polskim pęćdeśąty lub pędeś-tty. W sanskrycie sastjtamas, .w litewskim sestadesimtas, w starosłowiańskim seśfadeśęfma, w polskim seśćdeśąty lub seśdeśąty. W sanskrycie soptotitamas, w litewskim septinadesimtas, w .starosłowiańskim śedrpideśęitna, w polskim śedemdeśąty. W sanskrycie aśititamas, w litewskim astuntadesimtas, w starosłowiańskim ośnudeśęńna, w polskim ośm- deśąty. W sanskrycie novatitamas, w litewskim dewintądesimtas, w starosłowiańskim deyęttdeśęfana, w polskim deyęćdeśąty lub deyędeśąty. 100. W sanskrycie ćaćas, w litewskim simtas, w starosłowiańskim sefws. (wymawiaj soćen), w polskim sećny. 1000. W sanskrycie sahasras, w litewskim tukstinis, w starosłowiańskim tysąsfena (wymawiaj tysąsfyń), w polskim tyśęzny. Uwdga. Formy tyśęzny używimy pospolicie jako okrćślnego liczebnika zwłir szcza w liczbach złożonych; np. nabył yeś stotyśęzną, to jest Qceniąną na stobtysięcy np. talarów itd.; lecz ?/?i^ t? jSj nabyću tyśązne to jest niezliczone pres kody; a zatym forma tyśązny oznaczi nim liczebnik nieokreślny. § 150. Krytyczny pogląd na skłanianie liczebników polskich. Wszystkie w § 147 wymienione gatunki liczębi^ków, przyjmujące, w mianowniku ppjimek ;, skłiniają się,, w naszym językji na' wzór:przymiotników pojimkowych, z wyjątkiem liczebników ,,spółkowych; samovifyy samotreći itd., które jest lepićj pisać bez pojimka, to jest samowtór, samotreć, samozwór itd. Co się zas tyczy liczebników głównych,-przy tak wielkiej sw(c$>odzie i lekcewiżeniu u nis rzeczy gramatycznych, panuje, w języku naszym wiek ki gmatwanina, której oprócz tego są, zdaje mi.się,, następująceprzyczyny. 1. Ciłkowity niedostatek u wszystkich gramatyków naszych od pierwszego aż do ostatniego znajomości rodowodu końcówek skłonniko-
Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
Publisher | L. Rzepecki |
Place of Publication | W Poznaniu |
Date | 1869 |
Language | pol |
Type | Books/Pamphlets |
Title | 00000486 |
Type | Books/Pamphlets |
Transcript | 43 2 PIŹRWOSKŁADNIJL ' ptruyj na deśęk, w polskim jedenasty. W sanskrycie dmdaśąs, w litewskim doiliktas, w starosłowiańskim wtoryj na deśęfe, w polskim dwundsty itd. Dilsze porządkowe polskie brzmią: trindsty, ztyrndsty, pętndsty, sesndstyi śedemndsty, ośemndsty, deyęlndsty., Widzimy tedy, że w oznaczaniu tych liczb porządkpwych nasz język polski natrafił na ten sim sposób, jakiego używi indyjski sanskryt, s tą różnicą, że sanskryt, jak i przy rzeczownikach iNprzymiotnikach, używi pojimka «, nasz zaś język, jak przy swych przymiotnikach, pojimka j przemienionego wT y. 20—90. W sanskrycie winśatitamas albo winśas, w litewskim dwidesimtas, w starosłowiańskim dvodeśęty, w polskim duudesty. W sanskrycie trinśatamas, albo trinśas, w litewskim tridesimtas, w starosłowiańskim trideśęty, w polskim tri- desty. W sanskrycie zaturtamas, w litewskim keturadesimtas, w starosłowiańskim zetyrideśtfy, w polskim ztyrdesty. W sanskrycie panzośottamas \vfo pan- zaśos, w litewskim penktadesimtos, w starosłowiańskim pęfcdeśątma (wymiwiij pęideśęien), w polskim pęćdeśąty lub pędeś-tty. W sanskrycie sastjtamas, .w litewskim sestadesimtas, w starosłowiańskim seśfadeśęfma, w polskim seśćdeśąty lub seśdeśąty. W sanskrycie soptotitamas, w litewskim septinadesimtas, w .starosłowiańskim śedrpideśęitna, w polskim śedemdeśąty. W sanskrycie aśititamas, w litewskim astuntadesimtas, w starosłowiańskim ośnudeśęńna, w polskim ośm- deśąty. W sanskrycie novatitamas, w litewskim dewintądesimtas, w starosłowiańskim deyęttdeśęfana, w polskim deyęćdeśąty lub deyędeśąty. 100. W sanskrycie ćaćas, w litewskim simtas, w starosłowiańskim sefws. (wymawiaj soćen), w polskim sećny. 1000. W sanskrycie sahasras, w litewskim tukstinis, w starosłowiańskim tysąsfena (wymawiaj tysąsfyń), w polskim tyśęzny. Uwdga. Formy tyśęzny używimy pospolicie jako okrćślnego liczebnika zwłir szcza w liczbach złożonych; np. nabył yeś stotyśęzną, to jest Qceniąną na stobtysięcy np. talarów itd.; lecz ?/?i^ t? jSj nabyću tyśązne to jest niezliczone pres kody; a zatym forma tyśązny oznaczi nim liczebnik nieokreślny. § 150. Krytyczny pogląd na skłanianie liczebników polskich. Wszystkie w § 147 wymienione gatunki liczębi^ków, przyjmujące, w mianowniku ppjimek ;, skłiniają się,, w naszym językji na' wzór:przymiotników pojimkowych, z wyjątkiem liczebników ,,spółkowych; samovifyy samotreći itd., które jest lepićj pisać bez pojimka, to jest samowtór, samotreć, samozwór itd. Co się zas tyczy liczebników głównych,-przy tak wielkiej sw(c$>odzie i lekcewiżeniu u nis rzeczy gramatycznych, panuje, w języku naszym wiek ki gmatwanina, której oprócz tego są, zdaje mi.się,, następująceprzyczyny. 1. Ciłkowity niedostatek u wszystkich gramatyków naszych od pierwszego aż do ostatniego znajomości rodowodu końcówek skłonniko- |