00000504 |
Previous | 504 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
470 PlERWOSKŁ ADNlA.
stopniem wyższym, np. prigrubsi, pridłuzsi,, prikrótsi. Używimy także nigłosu
pre jako to: precudny, preślizny, a nawet ze stopniem nijwyższym, np. pre-
ndjśyętsi, prendjyelebnejsi itd.
Jinne zaś przyjimki i nigłosy wchodzące także w skłid przymiotników
zwłiszcza pochodnych od rzeczowników już złożonych z nigłosami winny
swoje jistnienie w składzie przymiotników tymże rzeczownikom złożonym,
np. obrotny od obrót, natrętny od natręt, pomorska od pomore, pogranizny od pogra-
nize i według tój analogiji zagrarpzny, śród^emny itd. Nie możemy więc ze
składu przymiotników wyłączać nigłosów, s któremi już są złożone piórwotniki, lecz tylko te dwa nigłosy: pri i pre uwyditniimy jako służące
szczególnie przymiotnikom.
§ 161.
Przymiotniki urobione za pomocą pojedynczych pogłosów bez spójki.
Jak w uribianiu rzeczowników mogą być pogłosami same spółgłoski,
tak samo i w uribianin przymiotników. Te pogłosy jednakże mogą się
łączyć s piórwiistkami lub pierwotnikami już bezpośrednio, już za pośrednictwem samogłosek, które nazywimy spójkami. Piórwotnikiem nazywimy
temit, od którego się uribii za pomocą pogłosu wyraz pochodny, a ten
temit może być tak gołym pierwiistkiem, jak i pierwiistkiem już połączonym z jinną spółgłoską pogłosową, lub z nigłosem; np. w przymiotniku
wodny, śyatły, wod, śyat są pierwotnikami i zarazem pierwiistkami; w przymiotnikach zaś piśrpenny, wyborny, pierwotnik piśrpen składi się s pierwiistku
pis i pogłosu złożonego men, pierwTotnik zaś vybor składi się z nigłosu vy
i pierwiistku bor wtórorzędnego, 'powstałego przez stopniowanie s pierwo-
rzędnego br, słowa brać.
Pogłosy i, r, t, m łączą się pospolicie s pierwiistkami bezpośrednio.
Poniewiż wszystkie przymiotniki prócz kilku wyżej wymienionych, tak pićr-
wotne, jak pochodne kończą się na pojimek, przeto dodając pogłosy, tak
pojedyncze, jak złożone, łączyć je będziemy z odpowiednim pojimkiem y
po spółgłosce twardej, * zaś po zmiękczonej.
1. Pogłos i* uribii przymiotniki oznaczające pospolicie części ciała zwierzęcego lub włisności jistot oznaczonych pierwiistkiem, jako to: smozi,
lyi, barani, tygrysi, fiarći, kogi, ztoyezi, owzi, papuzi, musi, yedyedi, yilzi, woli,
ptasi, jeśotri, kuri, od pićrwotników: smok, Iw, boran, tygrys, fiart, koz, złoyek,
owe, papug, muli, nedyed, yilk) woł, ptdk, jeśotr, kur; kofieci, kmeci, śeroci, fiło-
pęci, dećęci, gdzie spółgłoska pićrwotnika t miękczy się w c; lecz są
niektóre przymiotniki, gdzie taż spółgłoska miękczy się w z, jako to:
ofiozi, robozi, lecz fiart uribii fiarći, kot koci; kie miękczy się w z, jako to:
od złoyek ztoyezi, zyerfinik zyśrfirpzi, zuodrpk zwodipzż, strelec strelzi, mtodenec
młodenzi, derzdwca derzdwzi, prostak prostdzi, yeśnok, yeśnazi, pojedynek poje-
dynzi, tutazi, gdzie z jest włiściwie pogłosem, porównij Maz, goąec goypi,
twórca toórzi itd. To zakończenie zi, powstałe s k lub c pierwotnika,
dało powód do utworzenii w naszym języku za pomocą pogłosu z następujących przymiotników: poddwzi od podaw, stanowzi s wsuwką ow od
stan, tak samo preśladowzi, dalej poddoązi, opekunzi, śledzi, porywzi, wyborzi
może być od vyborca, zaborzi od zaborco itd. Dalej Biskupi, wdoyi, kroyi,
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000504 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 470 PlERWOSKŁ ADNlA. stopniem wyższym, np. prigrubsi, pridłuzsi,, prikrótsi. Używimy także nigłosu pre jako to: precudny, preślizny, a nawet ze stopniem nijwyższym, np. pre- ndjśyętsi, prendjyelebnejsi itd. Jinne zaś przyjimki i nigłosy wchodzące także w skłid przymiotników zwłiszcza pochodnych od rzeczowników już złożonych z nigłosami winny swoje jistnienie w składzie przymiotników tymże rzeczownikom złożonym, np. obrotny od obrót, natrętny od natręt, pomorska od pomore, pogranizny od pogra- nize i według tój analogiji zagrarpzny, śród^emny itd. Nie możemy więc ze składu przymiotników wyłączać nigłosów, s któremi już są złożone piórwotniki, lecz tylko te dwa nigłosy: pri i pre uwyditniimy jako służące szczególnie przymiotnikom. § 161. Przymiotniki urobione za pomocą pojedynczych pogłosów bez spójki. Jak w uribianiu rzeczowników mogą być pogłosami same spółgłoski, tak samo i w uribianin przymiotników. Te pogłosy jednakże mogą się łączyć s piórwiistkami lub pierwotnikami już bezpośrednio, już za pośrednictwem samogłosek, które nazywimy spójkami. Piórwotnikiem nazywimy temit, od którego się uribii za pomocą pogłosu wyraz pochodny, a ten temit może być tak gołym pierwiistkiem, jak i pierwiistkiem już połączonym z jinną spółgłoską pogłosową, lub z nigłosem; np. w przymiotniku wodny, śyatły, wod, śyat są pierwotnikami i zarazem pierwiistkami; w przymiotnikach zaś piśrpenny, wyborny, pierwotnik piśrpen składi się s pierwiistku pis i pogłosu złożonego men, pierwTotnik zaś vybor składi się z nigłosu vy i pierwiistku bor wtórorzędnego, 'powstałego przez stopniowanie s pierwo- rzędnego br, słowa brać. Pogłosy i, r, t, m łączą się pospolicie s pierwiistkami bezpośrednio. Poniewiż wszystkie przymiotniki prócz kilku wyżej wymienionych, tak pićr- wotne, jak pochodne kończą się na pojimek, przeto dodając pogłosy, tak pojedyncze, jak złożone, łączyć je będziemy z odpowiednim pojimkiem y po spółgłosce twardej, * zaś po zmiękczonej. 1. Pogłos i* uribii przymiotniki oznaczające pospolicie części ciała zwierzęcego lub włisności jistot oznaczonych pierwiistkiem, jako to: smozi, lyi, barani, tygrysi, fiarći, kogi, ztoyezi, owzi, papuzi, musi, yedyedi, yilzi, woli, ptasi, jeśotri, kuri, od pićrwotników: smok, Iw, boran, tygrys, fiart, koz, złoyek, owe, papug, muli, nedyed, yilk) woł, ptdk, jeśotr, kur; kofieci, kmeci, śeroci, fiło- pęci, dećęci, gdzie spółgłoska pićrwotnika t miękczy się w c; lecz są niektóre przymiotniki, gdzie taż spółgłoska miękczy się w z, jako to: ofiozi, robozi, lecz fiart uribii fiarći, kot koci; kie miękczy się w z, jako to: od złoyek ztoyezi, zyerfinik zyśrfirpzi, zuodrpk zwodipzż, strelec strelzi, mtodenec młodenzi, derzdwca derzdwzi, prostak prostdzi, yeśnok, yeśnazi, pojedynek poje- dynzi, tutazi, gdzie z jest włiściwie pogłosem, porównij Maz, goąec goypi, twórca toórzi itd. To zakończenie zi, powstałe s k lub c pierwotnika, dało powód do utworzenii w naszym języku za pomocą pogłosu z następujących przymiotników: poddwzi od podaw, stanowzi s wsuwką ow od stan, tak samo preśladowzi, dalej poddoązi, opekunzi, śledzi, porywzi, wyborzi może być od vyborca, zaborzi od zaborco itd. Dalej Biskupi, wdoyi, kroyi, |
