00000511 |
Previous | 511 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
.ROZDZIAŁ v. 477
miotnik zdrav, nasze zdrów. Z greckim drys zostaje w etymologicznym
związku nasz przymiotnik liczby mnogiej drwa.
W przymiotniku surowy, syrovy jest ten sim pierwiistek, co w naszym syr, który piszemy s kaszubska sór, a zatym sórwdtka. Nie ulegi
także wątpliwości, że w przymiotnikach tak zwanych dzierżawczych,
urobionych od rzeczowników męzkich, kończących się w mianowniku
na spółgłoski, pogłos ow jest w etymologicznym związku s końcówką
**■ Takiemi przymiotnikami dzićrźiwczemi, któryci lud nasz używi jeszcze bez pojimka, są np. w rodzaju męzkim następujące: bratów, synów, panów, Janów, Potr ów, hetmanów, pułkowników itd.
S pojimkiem zaś lud nasz oznaczi także osoby płci męzkiej, np.
ogrodowy, sługa dworski trudniący się pielęgnowaniem ogrodu, polowy,
ten co pilnuje jDola od szkody, po korutańsku polak, sodowy, ten co
bierze w dzierżawę owoc sadu, listowy, ten co roznosi listy, wyriz daleko lepszy, niż Ustonos, urobiony na wzór niemieckiego Brieftrdger, pokojowy, usługujący w pokoju; książkowi zaś polszczyzna używi w znaczeniu rzeczowników oznaczających osoby płci żeńskiej s pojimkiem,
jako to: królowd, hetmanowd itd., których skłinianie wszelako jest, ja-
kośmy to powyżej widzieli, częścią zajimkowe, częścią rzeczownikowe.
Tu nileżą także rzeczowniki formy przymiotnikowej bez pojimka wszystkich trzech rodzajów, będące nizwami grodów, wsi, osid, siół itd.,
np. Kraków (gród Kraka), Lwóv (gród Lwa), Dąbrowo (osada), Porova, So-
snowo, Rybowo, Vdłdowo (sioło).
c) Pogłos v łączy się nakoniec s pierwotnikiem za pomocą spójki *, któri,
jako zawsze jotowani, mi przed sobą spółgłoskę zmiękczoną pierwotnika, jako to: litościwy, fiodiwy, godiwy, mściwy, rpiłośćiwy, fićiwy, fdłsiwy itd.
2. Pogłos m łączy się zawsze s pierwrotnikiem za pomocą spójki o, jeżeli zaś pierwotnik kończy się na samogłoskę, wtedy dli zapobieżenii
rozziewowi wsuwi się spółgłoska j pomiędzy pierwotnik i spójkę,o,
np. yid-o-my, śyad-o-my, yad-o-my, znik-o-my, zno-j-o-my, kry-j-o-my itd.
Przymiotniki te są w naszym języku szczątkami starosłowiańskiche
jimiesłowów biernych czasu;teraźniejszego. Porównij starosłowiański
jimiesłowy: pletome, pekoma, znajema, kryjema, fiijema itd. Zdaje się, jiż
byłoby zbyteczną przypominać, że w przymiotnikach Bromy, po^omy,
stromy itd. m jest pićrwiistkowym, a zatym nie jest wcale pogłosem.
3. Pogłos n łączy się także s pierwotnikiem za pomocą spójek, a w szczególności :
a) Za pomocą spójki jotowanój ja, któri miękczy poprzedzającą spółgłoskę twardą piórwotnika, jako to: blasany od blafia, dróćany od drót, gli-
ipiny od glino, maślany od masło, stoipany od stoma, sklany od skto. Od tych
przymiotników uribii nasz język rzeczowniki żeńskie s pogłosem k i c,
jako to: maśldnka, skldnko, blasanka itd.
b) Mało jest, zdaje mi się, przymiotników s pogłosem n połączonym spójka o s piórwotnikiem. Takiemi są: zerwony od robiczka żery, s którego robiono farbę czerwoną, &hny od ^ele i przymiotnik prirodony,
który się nigdy nie pojiwii w języku naszym w znaczeniu jimiesłowu.
c) Za pomocą spójki * uribii nasz język pogłosem ** tak zwane przymiotniki dziórżiwcze, i to w mianowniku męzkim bez pojimka, jako to:
parpn od pani, babuśin od babuśa, mamin od mama, matzin od matka, ćoćin
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000511 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | .ROZDZIAŁ v. 477 miotnik zdrav, nasze zdrów. Z greckim drys zostaje w etymologicznym związku nasz przymiotnik liczby mnogiej drwa. W przymiotniku surowy, syrovy jest ten sim pierwiistek, co w naszym syr, który piszemy s kaszubska sór, a zatym sórwdtka. Nie ulegi także wątpliwości, że w przymiotnikach tak zwanych dzierżawczych, urobionych od rzeczowników męzkich, kończących się w mianowniku na spółgłoski, pogłos ow jest w etymologicznym związku s końcówką **■ Takiemi przymiotnikami dzićrźiwczemi, któryci lud nasz używi jeszcze bez pojimka, są np. w rodzaju męzkim następujące: bratów, synów, panów, Janów, Potr ów, hetmanów, pułkowników itd. S pojimkiem zaś lud nasz oznaczi także osoby płci męzkiej, np. ogrodowy, sługa dworski trudniący się pielęgnowaniem ogrodu, polowy, ten co pilnuje jDola od szkody, po korutańsku polak, sodowy, ten co bierze w dzierżawę owoc sadu, listowy, ten co roznosi listy, wyriz daleko lepszy, niż Ustonos, urobiony na wzór niemieckiego Brieftrdger, pokojowy, usługujący w pokoju; książkowi zaś polszczyzna używi w znaczeniu rzeczowników oznaczających osoby płci żeńskiej s pojimkiem, jako to: królowd, hetmanowd itd., których skłinianie wszelako jest, ja- kośmy to powyżej widzieli, częścią zajimkowe, częścią rzeczownikowe. Tu nileżą także rzeczowniki formy przymiotnikowej bez pojimka wszystkich trzech rodzajów, będące nizwami grodów, wsi, osid, siół itd., np. Kraków (gród Kraka), Lwóv (gród Lwa), Dąbrowo (osada), Porova, So- snowo, Rybowo, Vdłdowo (sioło). c) Pogłos v łączy się nakoniec s pierwotnikiem za pomocą spójki *, któri, jako zawsze jotowani, mi przed sobą spółgłoskę zmiękczoną pierwotnika, jako to: litościwy, fiodiwy, godiwy, mściwy, rpiłośćiwy, fićiwy, fdłsiwy itd. 2. Pogłos m łączy się zawsze s pierwrotnikiem za pomocą spójki o, jeżeli zaś pierwotnik kończy się na samogłoskę, wtedy dli zapobieżenii rozziewowi wsuwi się spółgłoska j pomiędzy pierwotnik i spójkę,o, np. yid-o-my, śyad-o-my, yad-o-my, znik-o-my, zno-j-o-my, kry-j-o-my itd. Przymiotniki te są w naszym języku szczątkami starosłowiańskiche jimiesłowów biernych czasu;teraźniejszego. Porównij starosłowiański jimiesłowy: pletome, pekoma, znajema, kryjema, fiijema itd. Zdaje się, jiż byłoby zbyteczną przypominać, że w przymiotnikach Bromy, po^omy, stromy itd. m jest pićrwiistkowym, a zatym nie jest wcale pogłosem. 3. Pogłos n łączy się także s pierwotnikiem za pomocą spójek, a w szczególności : a) Za pomocą spójki jotowanój ja, któri miękczy poprzedzającą spółgłoskę twardą piórwotnika, jako to: blasany od blafia, dróćany od drót, gli- ipiny od glino, maślany od masło, stoipany od stoma, sklany od skto. Od tych przymiotników uribii nasz język rzeczowniki żeńskie s pogłosem k i c, jako to: maśldnka, skldnko, blasanka itd. b) Mało jest, zdaje mi się, przymiotników s pogłosem n połączonym spójka o s piórwotnikiem. Takiemi są: zerwony od robiczka żery, s którego robiono farbę czerwoną, &hny od ^ele i przymiotnik prirodony, który się nigdy nie pojiwii w języku naszym w znaczeniu jimiesłowu. c) Za pomocą spójki * uribii nasz język pogłosem ** tak zwane przymiotniki dziórżiwcze, i to w mianowniku męzkim bez pojimka, jako to: parpn od pani, babuśin od babuśa, mamin od mama, matzin od matka, ćoćin |
