00000578 |
Previous | 578 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
544 PIŚRW OSKŁ ADNlA.
w zmiękczone przyciskowe d, c, co się wyjiśnii następującym zestawieniem
jimiesłowów biernych z rzeczownikami słównemi, jako to: foty foće> Plty Vic^
kryty kryće, sity siće, myty myce, kuty kuce, kńuty knuće, pruty pruće, kłuty ktuće,
tarty tarce, party parce, żarty zarće, mełty metce, petiy pełće, dęty dęće, żęty zęće,
gęty gęće, ćągyęty ćągyęće, pękyrty pęknęće, zazęty zazęće, pozęty pozęće, wypozęty wypo-
zęće itd. obok wypozyeye, spożycie, kofiany kofiaye, kąsany kąsaye, Idny laye, sany
śdye, grany grdye, ydny ydąe, urpany urpeye, yidany yideye, śedano- śedeye, lećano
lecene, ficano ficeye, słysany słyseye, utrudony uirudeąe, płacony płaceye, prosony pro-
seye, zrosony zroseye, koziny kazeye, łażono tazeye, puszony puszene, jezdono jezaeye,
gyezdony gyezdeye, rofiony rofieye, móyony móyeye, utrdpony utrdpeye, trafiony trafeye,
karrpony kormeye, poroyony poroyeye, liwdlony fiwdleye, warony rareye, wymarony vy-
mareye, znużony znuzeye, mozony mozeye, krizano krizeye, wreszano wreszeye, wspomo-
zony wspomozeye, strezony strezeye, krusony kruseye itd.
Rzeczownik ten słowny uribii się nawet od słów nijakich, które s przyrody swojej nie mogą mieć jimiesłowu biernego, jako to: stdno, stdye za sto-
joye, bono śę, 'boye śę za 'bojoye, śedano śedeye, spdno spoye, gyito gyiće, rośyęto
i rośyono, rośyęće i rośyeye itd. a chociiż żuję jest słowem czynnym, lecz poniewiż zuć lub ye zuć nie zawisło od naszej woli, przeto nie używimy jimiesłowu biernego żuty, jednakże uribiimy rzeczownik słowny zuće i od temitu
cui powstałego s zut mimy słowo cucę, cućis, cucony, cuceye itd.
Aczkolwiek uribiimy rzeczowniki słowne zakończeniami ne, će od wszelkich słów nijakich, przecież instynktowi dążność języka naszego do unikami dwuznaczności skłinii gramatykę do zalecanii, ażeby jile możności
unikać uribianii rzeczowników słownych na ye od słów poczynających urabianych pogłosem e, jakiemi są np. Beleję, śiyeję, zeryeję, zeryeyeję itd., którym
odpowiadają urobione od tego samego pierwotnika słowra czynne pogłosem
j, jako to: Belę, śiąę, zeryę, zeryeyę itd., gdyż jakkolwiek rzeczowniki słowne
od słów poczynających musiałyby się pisać przez e przed ye, od słów zaś
czynnych przez e, np. fieleye od Beleję i Beleye od Belę, to jednakże dli jednakowego brzmienii tych dwu samogłosek w mowie ustnćj powstaćby musiała
dwuznaczność, to jest wątpliwość, czy rzeczownik słowny oznaczi stin rzeczy przechodzącej stopniowo w biiłą barw7ę, czy też czynność osoby jakiej
nadającej rzeczy barwę biiłą. Wiemy np. że płótno polewane wodą i wysychające skutkiem ciepła i światła słonecznego stopniowo bieleje, o osobie
zaś, któri tak s płótnem postępuje, mówim, że ona bieli płótno. Poniewiż
od słowa nijakiego jidę nie uribiimy ani jimiesłowu biernego, ani formy
nieosobistej n$, o, przeto rzeczownik słowny od temitu jid uribii się przez
dodanie zakończenii će, przed którym d, jak w trybie bezokolicznym przed
końcówką ć, przechodzi W ^ np. jiśće, prijśće, wyijśće, wejśće^ zyiśće* zejśće itd.
za jidće itd.
x
Uwdga 1. Głównym znamieniem a riczćj piętnem zakończeń ye, će jest spółgłoska i tkwiąci w naczelnym y, ć i występująci jawnie w starosłowiańskich zakończeniach' yije, Uje, któri jak uribii temita słów czynnych spijających się ze
spójką i lub o, np. krus za krufij, kotys za kotysj, krusę, krusis,. krusić, kolysę, ko-
tyses, kołysać, tak tćż w urabianiu rzeczowników słownych znamionom bierności
n, t nadaje znaczenie czynne, jako to: jimiesłowy krusony, myty, kotatany oznaczają
pojęcii bierne, lecz rzeczowniki słowne: kruseye, myce, kotataye oznaczają jistotnie
czynności oderwane <?d podmiotu działającego,
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000578 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | 544 PIŚRW OSKŁ ADNlA. w zmiękczone przyciskowe d, c, co się wyjiśnii następującym zestawieniem jimiesłowów biernych z rzeczownikami słównemi, jako to: foty foće> Plty Vic^ kryty kryće, sity siće, myty myce, kuty kuce, kńuty knuće, pruty pruće, kłuty ktuće, tarty tarce, party parce, żarty zarće, mełty metce, petiy pełće, dęty dęće, żęty zęće, gęty gęće, ćągyęty ćągyęće, pękyrty pęknęće, zazęty zazęće, pozęty pozęće, wypozęty wypo- zęće itd. obok wypozyeye, spożycie, kofiany kofiaye, kąsany kąsaye, Idny laye, sany śdye, grany grdye, ydny ydąe, urpany urpeye, yidany yideye, śedano- śedeye, lećano lecene, ficano ficeye, słysany słyseye, utrudony uirudeąe, płacony płaceye, prosony pro- seye, zrosony zroseye, koziny kazeye, łażono tazeye, puszony puszene, jezdono jezaeye, gyezdony gyezdeye, rofiony rofieye, móyony móyeye, utrdpony utrdpeye, trafiony trafeye, karrpony kormeye, poroyony poroyeye, liwdlony fiwdleye, warony rareye, wymarony vy- mareye, znużony znuzeye, mozony mozeye, krizano krizeye, wreszano wreszeye, wspomo- zony wspomozeye, strezony strezeye, krusony kruseye itd. Rzeczownik ten słowny uribii się nawet od słów nijakich, które s przyrody swojej nie mogą mieć jimiesłowu biernego, jako to: stdno, stdye za sto- joye, bono śę, 'boye śę za 'bojoye, śedano śedeye, spdno spoye, gyito gyiće, rośyęto i rośyono, rośyęće i rośyeye itd. a chociiż żuję jest słowem czynnym, lecz poniewiż zuć lub ye zuć nie zawisło od naszej woli, przeto nie używimy jimiesłowu biernego żuty, jednakże uribiimy rzeczownik słowny zuće i od temitu cui powstałego s zut mimy słowo cucę, cućis, cucony, cuceye itd. Aczkolwiek uribiimy rzeczowniki słowne zakończeniami ne, će od wszelkich słów nijakich, przecież instynktowi dążność języka naszego do unikami dwuznaczności skłinii gramatykę do zalecanii, ażeby jile możności unikać uribianii rzeczowników słownych na ye od słów poczynających urabianych pogłosem e, jakiemi są np. Beleję, śiyeję, zeryeję, zeryeyeję itd., którym odpowiadają urobione od tego samego pierwotnika słowra czynne pogłosem j, jako to: Belę, śiąę, zeryę, zeryeyę itd., gdyż jakkolwiek rzeczowniki słowne od słów poczynających musiałyby się pisać przez e przed ye, od słów zaś czynnych przez e, np. fieleye od Beleję i Beleye od Belę, to jednakże dli jednakowego brzmienii tych dwu samogłosek w mowie ustnćj powstaćby musiała dwuznaczność, to jest wątpliwość, czy rzeczownik słowny oznaczi stin rzeczy przechodzącej stopniowo w biiłą barw7ę, czy też czynność osoby jakiej nadającej rzeczy barwę biiłą. Wiemy np. że płótno polewane wodą i wysychające skutkiem ciepła i światła słonecznego stopniowo bieleje, o osobie zaś, któri tak s płótnem postępuje, mówim, że ona bieli płótno. Poniewiż od słowa nijakiego jidę nie uribiimy ani jimiesłowu biernego, ani formy nieosobistej n$, o, przeto rzeczownik słowny od temitu jid uribii się przez dodanie zakończenii će, przed którym d, jak w trybie bezokolicznym przed końcówką ć, przechodzi W ^ np. jiśće, prijśće, wyijśće, wejśće^ zyiśće* zejśće itd. za jidće itd. x Uwdga 1. Głównym znamieniem a riczćj piętnem zakończeń ye, će jest spółgłoska i tkwiąci w naczelnym y, ć i występująci jawnie w starosłowiańskich zakończeniach' yije, Uje, któri jak uribii temita słów czynnych spijających się ze spójką i lub o, np. krus za krufij, kotys za kotysj, krusę, krusis,. krusić, kolysę, ko- tyses, kołysać, tak tćż w urabianiu rzeczowników słownych znamionom bierności n, t nadaje znaczenie czynne, jako to: jimiesłowy krusony, myty, kotatany oznaczają pojęcii bierne, lecz rzeczowniki słowne: kruseye, myce, kotataye oznaczają jistotnie czynności oderwane |
