00000669 |
Previous | 669 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
ROZDZIAŁ VI. 035
jące swój przygłos czyli akcent na poprzedzający wyriz, przyrostkami, zapewne dli tego, że te słówka przez udzielenie swojego przygłosu poprzedzającemu wyrazowi zristają się z nim poniekąd i stanowią z nim niejako
fonetyczną całostkę. Przyrostki polskie, lubo nie udzielają swego przygłosu
poprzedzającemu wyrazowi, jeżeli go mają, jak to się dzieje w greczyznie,
jednakże tym się różnią od pogłosów i końcówek osobowych, że zachowując swoje indywidualność, nie wywierają żidnego wpływu na pierwotną
akcentuacyją poprzedzającego słowa; np. prośće, prośke wymiwiimy s przygłosem, jak zwykle, na przedostatniej zgłosce, i tak też wymiwiimy rzeczone formy słowne w połączeniu s przyrostkami prośićeli, prośćeno, gdzie
przygłos pomimo przyrostku pozostaje na swojim miejscu; gdy tymczasem
końcówki osobowe lub skłonnikowe, pomnażające jilość zgłosek wyrazu,
przenoszą przygłos ze swego miejsca na zgłoskę przedostatnią, np. w prośim
pidi przygłos na pro, lecz w prośemy na śe. W tym względzie są także
przyrostkami obcięte w nisłowiu formy słowa posiłkowego; m, śt śmy, śće
i szczątek starosłowiańskiego aorystu by, które przygłos formy słownej,
s którą się łączą, pozostawiają na sssojim miejscu, gdy tymczasem końcówki osobowe my, će, łączące się s temitem i pomnażające liczbę zgłosek
wyrazu, posuwają przygłos o jednę zgłoskę ku końcowi, np. kofió, vołd
mają przygłos na przedostatniej zgłosce, formy zaś kofidmy, kofióće, wołamy,
wołóće mają przygłos na zgłoskach fid, łd, który pozostaje na tym samym
miejscu W formach kolialiśmy, kofialiśće, wołaliśmy, wołoliśće, kofialiby, wołaliby,
na których się znajduje w formach kofiali, wołali.
Prof. Muczkowski wyliczi oprócz rzeczonych następujące przyrostki,
łączące się s formami słównemi: ć, ći, li, no, z, ze, s których jednozgłoskowe
ć, z łączą się s formami słównemi, kończącemi się tak na samogłoskę jak
i na spółgłoskę. Przyrostek ą ći według wszelkiego priwdopodobieństwa
jest pleonastycznym celownikiem liczby pojedynczej zajimka osoby 26j,
który utracił swoje zajimkowe znaczenie, np. ddłći rpi, fiodilći do kośćoła, ale
rpalać ona matkę, ale bylać to kofieta itd. Dzisiejszi polszczyzna nie oznaczająci
w swej pisowni różnicy dwu a musi wynikłe unikać przyrostka ć w takich
razach, w którychby ten przyrostek mógł być końcówką trybu bezokolicznego, np. kofiać matkę, jeżeli ć jest przyrostkiem, wtedy słowo kofiać jest
3ą osobą liczby pojedynczej, i powinno się pisać z d pochylonym, lecz jeżeli ć jest końcówką, wtedy forma kofiać trybu bezokolicznego powinna się
pisać z a jasnym. W lym razie kofidć matkę oddalibyśmy po łacinie amat
ąuidein matrem, a kofiać matkę, amare matrem itd.
Przyrostek z, ze już jest znany starym Słowianom i znaczy u nich
nasze zaś. Łączy on się s trybem rozkazującym, któremu nadaje więcej dobitności, np. ddjze rpi pokój bądze roztropnym, yefize będę jak bywało. Niekiedy
używi się z jinnemi formami słównemi dli wyrażenii pytanii i wsuwi się
pomiędzy jimiesłów i słowo posiłkowe m, ś, śmy, śće, jako to: poyeditzem
prówde? fioditześ do skotyf bytaz ona w kośćele? wygraliześmy Bitvę? yideliześće króla?
móćez peyądef itd.
Przyrostek U używi się w znaczeniu przysłówka pytającego ti, dli lub
spójnika jeżeli, np. dali Bóg, to jest jeżeli Bóg da, z a pochylonym. W dali mi
jałmużnę forma dali jest mianownikiem liczby mnogićj w rodzaju męzkim
jimiesłowu przeszłego dat, lecz doli on rpi jałmużnę? tyle zi on mi dd jałmużnę?
z d pochylonym, jest 3i osoba liczby pojedynczej czasu przyszłego doko-
41*
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000669 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | ROZDZIAŁ VI. 035 jące swój przygłos czyli akcent na poprzedzający wyriz, przyrostkami, zapewne dli tego, że te słówka przez udzielenie swojego przygłosu poprzedzającemu wyrazowi zristają się z nim poniekąd i stanowią z nim niejako fonetyczną całostkę. Przyrostki polskie, lubo nie udzielają swego przygłosu poprzedzającemu wyrazowi, jeżeli go mają, jak to się dzieje w greczyznie, jednakże tym się różnią od pogłosów i końcówek osobowych, że zachowując swoje indywidualność, nie wywierają żidnego wpływu na pierwotną akcentuacyją poprzedzającego słowa; np. prośće, prośke wymiwiimy s przygłosem, jak zwykle, na przedostatniej zgłosce, i tak też wymiwiimy rzeczone formy słowne w połączeniu s przyrostkami prośićeli, prośćeno, gdzie przygłos pomimo przyrostku pozostaje na swojim miejscu; gdy tymczasem końcówki osobowe lub skłonnikowe, pomnażające jilość zgłosek wyrazu, przenoszą przygłos ze swego miejsca na zgłoskę przedostatnią, np. w prośim pidi przygłos na pro, lecz w prośemy na śe. W tym względzie są także przyrostkami obcięte w nisłowiu formy słowa posiłkowego; m, śt śmy, śće i szczątek starosłowiańskiego aorystu by, które przygłos formy słownej, s którą się łączą, pozostawiają na sssojim miejscu, gdy tymczasem końcówki osobowe my, će, łączące się s temitem i pomnażające liczbę zgłosek wyrazu, posuwają przygłos o jednę zgłoskę ku końcowi, np. kofió, vołd mają przygłos na przedostatniej zgłosce, formy zaś kofidmy, kofióće, wołamy, wołóće mają przygłos na zgłoskach fid, łd, który pozostaje na tym samym miejscu W formach kolialiśmy, kofialiśće, wołaliśmy, wołoliśće, kofialiby, wołaliby, na których się znajduje w formach kofiali, wołali. Prof. Muczkowski wyliczi oprócz rzeczonych następujące przyrostki, łączące się s formami słównemi: ć, ći, li, no, z, ze, s których jednozgłoskowe ć, z łączą się s formami słównemi, kończącemi się tak na samogłoskę jak i na spółgłoskę. Przyrostek ą ći według wszelkiego priwdopodobieństwa jest pleonastycznym celownikiem liczby pojedynczej zajimka osoby 26j, który utracił swoje zajimkowe znaczenie, np. ddłći rpi, fiodilći do kośćoła, ale rpalać ona matkę, ale bylać to kofieta itd. Dzisiejszi polszczyzna nie oznaczająci w swej pisowni różnicy dwu a musi wynikłe unikać przyrostka ć w takich razach, w którychby ten przyrostek mógł być końcówką trybu bezokolicznego, np. kofiać matkę, jeżeli ć jest przyrostkiem, wtedy słowo kofiać jest 3ą osobą liczby pojedynczej, i powinno się pisać z d pochylonym, lecz jeżeli ć jest końcówką, wtedy forma kofiać trybu bezokolicznego powinna się pisać z a jasnym. W lym razie kofidć matkę oddalibyśmy po łacinie amat ąuidein matrem, a kofiać matkę, amare matrem itd. Przyrostek z, ze już jest znany starym Słowianom i znaczy u nich nasze zaś. Łączy on się s trybem rozkazującym, któremu nadaje więcej dobitności, np. ddjze rpi pokój bądze roztropnym, yefize będę jak bywało. Niekiedy używi się z jinnemi formami słównemi dli wyrażenii pytanii i wsuwi się pomiędzy jimiesłów i słowo posiłkowe m, ś, śmy, śće, jako to: poyeditzem prówde? fioditześ do skotyf bytaz ona w kośćele? wygraliześmy Bitvę? yideliześće króla? móćez peyądef itd. Przyrostek U używi się w znaczeniu przysłówka pytającego ti, dli lub spójnika jeżeli, np. dali Bóg, to jest jeżeli Bóg da, z a pochylonym. W dali mi jałmużnę forma dali jest mianownikiem liczby mnogićj w rodzaju męzkim jimiesłowu przeszłego dat, lecz doli on rpi jałmużnę? tyle zi on mi dd jałmużnę? z d pochylonym, jest 3i osoba liczby pojedynczej czasu przyszłego doko- 41* |
