00000687 |
Previous | 687 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
ROZDZIAŁ VII.
653
Boga twego s całego serca, s cnUj dusi itd., jakkolyek prijimek s oznaci v zmy-
słovćj Oediije starosłoyaijsie jizs, łaciijsie e, ex, to jest z ynętri cegos, to
jednakże to yyrazeije ije jest vłńscivym, lec prenosnym. I v samej red,
gdekolyek v moye nasćj yyrazimy za pomocą skłomjikóy i prijimkóy stosunki pojęć, umysłoyyfi duliovyfi, tam takove vyrazei]i ije są yłisciyei]ii,
lec prenosijaijii (metaphorae). Jeżeli poróynamy dis^jsą pobriznę ze zy-
gmuntoyską, ijiimoyohje yyznac musim, ze pisare Zygmuntoysci daleko yęcej
uziyali prenosnyń yyrazeij s prijimkaipi, aijizeli diśejsi. Aekolyek ijektóryfi
trafnyfi zyrotóy, yysłyfi dis z uzici, załoyac nim prifiodi, to jednakże
v ogóle język nas pod ypłyyem ukstiłconyń językóy zyskał na yęksej vy-
ragistosci i dobitności, co ysistko nim sę lepuj vyjasiji v następującim paragraf e.
§ 234.
Zestaioienie skłonnikóio s przyjimkami.
1. Prez, pre z fierijiiein. Te dva prijimii odpoyedije są y znaceiju łaciijsiemu per, s któryfi perysi oznaci ierunek rufiu yskros jaiej red,
pricinę Oałającą lub posredi]ictvo, pri oznacaiju zas casu jego trvaije, np.
Prefiodi prez rękę, prez most, prez masto. Boy iłem ną vśi prez tydey. Je^dila siekając go prez pusze, prez lasy. Prez one ćizbę, prez yieze,_prez strelbę Beyl zotyer.
Prez las, prez bór, prez bród gde jefiać. Prez nos, prez zęby móyić. Prez cala
noc, prez caty dey, prez godinę. Yadomośći same prez śę do gtovy prijść ye mogą.
Drugi zas prijimek pre y disejsej polseizije pozostił tylko v yyrazafi
złozonyfi, jako to: prebóg, gde bóg stoji V Beri]iku, preto, prekldd, prewóz itd.,
lec v ZygmuntoYsiej polseizije uziyił sę rozłącije, jako to: Rytiger pre ye-
znośny zdl od swojej ręki zginął Kar je Poye pre jifi zdrady (dla jifi zdrad). Pre
zivy Bóg, pre Bóg wds prosę.
2. Pri z ipejscoYijiiem oznaci blizkosc lub priległosc odnoszę do pred-
ipotu YyrazonegO rpejSCOYIjiiem, np. pri ręce, pri $e)pi, pri koreyu. Pri
swojej prawdę umreć byt gotów. Pri kim Bóg, rpkt na tego. Pri śyeci rofiić, pri
objede, pri yezeri, pri stole śedść, pri pomoci bozkij.
3. Ku, gwoli, wbrec s celoyijiiem. Ku oznaci ierunek rufiu dążącego do
predrpotu oznaconego celoyijiiem, jako to: Na poyetre ku yebu zatodyik
z yim jide. Ku koycu, ku Krakowu, ku Lwoou. Zostdy z nami, bo śe juz ma ku
yezoroyi* Złoyek ku prdci stworon, a ptak ku latami. Miłość wrodond ku sofie, Ojze
zgresitem ku yebu i pred tobą. Rozumny, a ktemu uzony. Pęknd, a Memu bogata.
Gwoli oznaci pricinę, zaipist którego diśejsi polsdzna uzivi prijimka
dla, np. Cłoyek sdm sofie gwoli zić md, ale ndpród gwoli ndwyzsego Boga (gde yi-
3im dopełljic zaipist celovijika), potym gwoli ojzizye, o nakoyec i gwoli Miłemu
swemu. Ustąpił zołyerom gwoli. Tu mamy zginąć ye yśm gwoli zemu. Gooli hon-
dlóo swojifi rpał w drogę odjezdoć (tu yidim rÓVl)BZ dopełljic). Vykrikyejće w1 słodkim peyu gvoli payskemu jimeyu.
Vbrey oznaci ierunek lub stan yprost preciyny pojęcu yyrazonemu ce^
lOYniiem, jako to: Jiść wbrey ustanoyonym zwyzajom. Kacerom wbrey tu Bije śy.
Augustim Zotyer taki staye dobre wbrey yeprijdćotom. Starał śę o yą wbrey mojim
rozkazom. Soliman w^ął za zonę yewolyicę wbrey prawu sułtana.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000687 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | ROZDZIAŁ VII. 653 Boga twego s całego serca, s cnUj dusi itd., jakkolyek prijimek s oznaci v zmy- słovćj Oediije starosłoyaijsie jizs, łaciijsie e, ex, to jest z ynętri cegos, to jednakże to yyrazeije ije jest vłńscivym, lec prenosnym. I v samej red, gdekolyek v moye nasćj yyrazimy za pomocą skłomjikóy i prijimkóy stosunki pojęć, umysłoyyfi duliovyfi, tam takove vyrazei]i ije są yłisciyei]ii, lec prenosijaijii (metaphorae). Jeżeli poróynamy dis^jsą pobriznę ze zy- gmuntoyską, ijiimoyohje yyznac musim, ze pisare Zygmuntoysci daleko yęcej uziyali prenosnyń yyrazeij s prijimkaipi, aijizeli diśejsi. Aekolyek ijektóryfi trafnyfi zyrotóy, yysłyfi dis z uzici, załoyac nim prifiodi, to jednakże v ogóle język nas pod ypłyyem ukstiłconyń językóy zyskał na yęksej vy- ragistosci i dobitności, co ysistko nim sę lepuj vyjasiji v następującim paragraf e. § 234. Zestaioienie skłonnikóio s przyjimkami. 1. Prez, pre z fierijiiein. Te dva prijimii odpoyedije są y znaceiju łaciijsiemu per, s któryfi perysi oznaci ierunek rufiu yskros jaiej red, pricinę Oałającą lub posredi]ictvo, pri oznacaiju zas casu jego trvaije, np. Prefiodi prez rękę, prez most, prez masto. Boy iłem ną vśi prez tydey. Je^dila siekając go prez pusze, prez lasy. Prez one ćizbę, prez yieze,_prez strelbę Beyl zotyer. Prez las, prez bór, prez bród gde jefiać. Prez nos, prez zęby móyić. Prez cala noc, prez caty dey, prez godinę. Yadomośći same prez śę do gtovy prijść ye mogą. Drugi zas prijimek pre y disejsej polseizije pozostił tylko v yyrazafi złozonyfi, jako to: prebóg, gde bóg stoji V Beri]iku, preto, prekldd, prewóz itd., lec v ZygmuntoYsiej polseizije uziyił sę rozłącije, jako to: Rytiger pre ye- znośny zdl od swojej ręki zginął Kar je Poye pre jifi zdrady (dla jifi zdrad). Pre zivy Bóg, pre Bóg wds prosę. 2. Pri z ipejscoYijiiem oznaci blizkosc lub priległosc odnoszę do pred- ipotu YyrazonegO rpejSCOYIjiiem, np. pri ręce, pri $e)pi, pri koreyu. Pri swojej prawdę umreć byt gotów. Pri kim Bóg, rpkt na tego. Pri śyeci rofiić, pri objede, pri yezeri, pri stole śedść, pri pomoci bozkij. 3. Ku, gwoli, wbrec s celoyijiiem. Ku oznaci ierunek rufiu dążącego do predrpotu oznaconego celoyijiiem, jako to: Na poyetre ku yebu zatodyik z yim jide. Ku koycu, ku Krakowu, ku Lwoou. Zostdy z nami, bo śe juz ma ku yezoroyi* Złoyek ku prdci stworon, a ptak ku latami. Miłość wrodond ku sofie, Ojze zgresitem ku yebu i pred tobą. Rozumny, a ktemu uzony. Pęknd, a Memu bogata. Gwoli oznaci pricinę, zaipist którego diśejsi polsdzna uzivi prijimka dla, np. Cłoyek sdm sofie gwoli zić md, ale ndpród gwoli ndwyzsego Boga (gde yi- 3im dopełljic zaipist celovijika), potym gwoli ojzizye, o nakoyec i gwoli Miłemu swemu. Ustąpił zołyerom gwoli. Tu mamy zginąć ye yśm gwoli zemu. Gooli hon- dlóo swojifi rpał w drogę odjezdoć (tu yidim rÓVl)BZ dopełljic). Vykrikyejće w1 słodkim peyu gvoli payskemu jimeyu. Vbrey oznaci ierunek lub stan yprost preciyny pojęcu yyrazonemu ce^ lOYniiem, jako to: Jiść wbrey ustanoyonym zwyzajom. Kacerom wbrey tu Bije śy. Augustim Zotyer taki staye dobre wbrey yeprijdćotom. Starał śę o yą wbrey mojim rozkazom. Soliman w^ął za zonę yewolyicę wbrey prawu sułtana. |
