00000787 |
Previous | 787 of 881 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
All (PDF)
|
— 49 —
i ni*ędnikem, zazinającim śę od z lub ć, róvnez preipenali na a lub ś, s tój prostej
prkiny, ze v słoyanskej moye nó jistneje ziden prijimek s lub S; pismy tedy s zego
s zim, s cala s calem, s ćefie.
Co Autor poyadi pod nr. 3., zęby gryfa, yifa ugrąfa lkfa znaleźć od gryzę,
yozę, ugręznę, lezę, znalezę pisać prez ś, na to śę zgodić nó mogę, a to z nastę-
pującifi povodóv: V try&e bezokoliznym pred ć juz tri spółgłoski, jako to: d, t, s
prefiodą v ś, np. od yodę yiść, od bodę bóść, od jidę jiść, od gyotę gyiść, od plotę
pliść, od yosę yiść, od tręsę trąść, mimy tedy jus i tak tri spółgłoski d, t, s, któro
pred koncóyką ć prefiodą v ś, ocilmy tedy prinijmn&j na rez etymologiji ze yzglę-
dóv pedagogiznyfi spółgłoskę z prenrenoną v 3 pred koncóyką ć i pismy zgodne
z etymologiją gryfa yifa, ugrąfa, Ihfa, znaleźć, jakkolyek tu 3 bripi jak ś. Nasi
pobratymci £eśi, któri bez zaprezena stoją na żele słoyanskej uipejętnośći językoyej, pisą tryby bezokoliznó od vedu, pletu, nesu, vprivde wisti, plisti, nisti, lez od
Tiryzu, leżu, wezu pisą prez z, hryzti, lizti, wizti. TŁezovnik zaś mość, którógo pfer-
yistkem nó jest maz, lez mad, jak to povyz&j yykiziłem, nó może być normą dli
pisovni trybóv bezokoliznyfi gryfa yifa itd.
§ 820. Kiedy s a kiedy 4, kiedy z a i pisać należy, o tem rozstrzyga zawsze wymawianie,
a czasem i zasada dowiedziona w głosowni.
"Wyrazy, jak wyśpię, paśmie, piśmie, taśmie, właśnie, żałośnie, wiośnie, maśle, weźmie,, ojczyźnie,
mieliźnie, przyjaźnie, gotowiźnie, gwiaździe, bruździe, bruździć, rozwioźle, i wszystkie inne tejże kate-
goryi pisać się zawsze i koniecznie powinny przez ś, ź (ob. § 83); żałosny, miłosny, zazdrosny, bolesny itp. przez * (ob. § 87).
Przeciwnie różnią się prowincye, a każda z pewnym pozorem słuszności, co do pisania
i wymawiania wyrazów złożonych, jak np. śpi i spi, śpiąc i spiąć, śpiewać i śpiewać, śpieszyć
i spieszyć, pośpiech i pospiech, ścisnąć i zcisnąć, ścieśnić i zcieśnić, ściemnieć i zciemnieć itd-
Na to wszystko wyroku człowiek pojedynczy i że tak powiem prywatny wydać nie może;
ho choćby go i dał, to go przecież słuchać nie będą.
* Wyrazy Szląsk, szlachcic, szklanka, szkło, szpital, szpik, szpinak, szlak, piszą się przez sz;
— żmija i różny przez ż; — śrót, śpieg, ślaz, ślub, śruba, śluza, poślę, poślesz, poślemy itd. pisać się
powinny przez ś; — zwierzę i zwierciadło przez z; — tak bowiem ludzie wykształceni wszystkie
te wyrazy wymawiają.
V tym paragrafe, zdaje śę, fiodiło nasemu Autoroyi o ustalenó pisovni spółgłosek s i z, tak na pozątku, jako tez i v środku vyrazóv pod vzględem jifi pre-
ipany v 3, ś i z, 3. Odvołyvanó śę jego v tym vzględe na yymiyanó róznyfi proyinciji ne tni tu zidnógo znazeni, bo kto pisę Gramatikę, jus nó jest pojedynrim
i priyatnym złoyekem, ovsem jest jego zadanem i oboyązkem, za pośrednictvem
prayideł pisoyip ypłynąć na poprayę i ujednostajnenó tak yymiyana, jak i pisani.
Mnejsi o to, zi śę do prayideł Gramatika zastosują jinip, zvłisza ze i Gramatik
v rezafi językoyyfi pomylić śę może; lez jeżeli pobłądi, błąd jego naprayą jinip, na
zim tylko uipejętność skoristać może. Są jednak v każdej uipejętnośći pevnó zisady, a nistępne i v uipejętnośći językoyej, której zidni dijalektika, ziden zvyzij
usunąć nó zdoła. Lez vróćmy do prayideł upodobani spółgłosek s i z.
Prijimek s pravem upodobneni, jakośmy to juz yykazali povyz&j, pred peszonym ć preipenić śę poyinen v peszono ś, np. śćągnąć, śćic, Ścisnąć itd. Kto jina-
sej tu yymayi i pisę, ten nó yymiyi i nó pisę po polsku.
| Title | Krytyczno-porównáwczá gramatyka je̦zyka polskiego |
| Creator | Malinowski, Franciszek Ksawery |
| Publisher | L. Rzepecki |
| Place of Publication | W Poznaniu |
| Date | 1869 |
| Language | pol |
| Type | Books/Pamphlets |
| Title | 00000787 |
| Type | Books/Pamphlets |
| Transcript | — 49 — i ni*ędnikem, zazinającim śę od z lub ć, róvnez preipenali na a lub ś, s tój prostej prkiny, ze v słoyanskej moye nó jistneje ziden prijimek s lub S; pismy tedy s zego s zim, s cala s calem, s ćefie. Co Autor poyadi pod nr. 3., zęby gryfa, yifa ugrąfa lkfa znaleźć od gryzę, yozę, ugręznę, lezę, znalezę pisać prez ś, na to śę zgodić nó mogę, a to z nastę- pującifi povodóv: V try&e bezokoliznym pred ć juz tri spółgłoski, jako to: d, t, s prefiodą v ś, np. od yodę yiść, od bodę bóść, od jidę jiść, od gyotę gyiść, od plotę pliść, od yosę yiść, od tręsę trąść, mimy tedy jus i tak tri spółgłoski d, t, s, któro pred koncóyką ć prefiodą v ś, ocilmy tedy prinijmn&j na rez etymologiji ze yzglę- dóv pedagogiznyfi spółgłoskę z prenrenoną v 3 pred koncóyką ć i pismy zgodne z etymologiją gryfa yifa, ugrąfa, Ihfa, znaleźć, jakkolyek tu 3 bripi jak ś. Nasi pobratymci £eśi, któri bez zaprezena stoją na żele słoyanskej uipejętnośći językoyej, pisą tryby bezokoliznó od vedu, pletu, nesu, vprivde wisti, plisti, nisti, lez od Tiryzu, leżu, wezu pisą prez z, hryzti, lizti, wizti. TŁezovnik zaś mość, którógo pfer- yistkem nó jest maz, lez mad, jak to povyz&j yykiziłem, nó może być normą dli pisovni trybóv bezokoliznyfi gryfa yifa itd. § 820. Kiedy s a kiedy 4, kiedy z a i pisać należy, o tem rozstrzyga zawsze wymawianie, a czasem i zasada dowiedziona w głosowni. "Wyrazy, jak wyśpię, paśmie, piśmie, taśmie, właśnie, żałośnie, wiośnie, maśle, weźmie,, ojczyźnie, mieliźnie, przyjaźnie, gotowiźnie, gwiaździe, bruździe, bruździć, rozwioźle, i wszystkie inne tejże kate- goryi pisać się zawsze i koniecznie powinny przez ś, ź (ob. § 83); żałosny, miłosny, zazdrosny, bolesny itp. przez * (ob. § 87). Przeciwnie różnią się prowincye, a każda z pewnym pozorem słuszności, co do pisania i wymawiania wyrazów złożonych, jak np. śpi i spi, śpiąc i spiąć, śpiewać i śpiewać, śpieszyć i spieszyć, pośpiech i pospiech, ścisnąć i zcisnąć, ścieśnić i zcieśnić, ściemnieć i zciemnieć itd- Na to wszystko wyroku człowiek pojedynczy i że tak powiem prywatny wydać nie może; ho choćby go i dał, to go przecież słuchać nie będą. * Wyrazy Szląsk, szlachcic, szklanka, szkło, szpital, szpik, szpinak, szlak, piszą się przez sz; — żmija i różny przez ż; — śrót, śpieg, ślaz, ślub, śruba, śluza, poślę, poślesz, poślemy itd. pisać się powinny przez ś; — zwierzę i zwierciadło przez z; — tak bowiem ludzie wykształceni wszystkie te wyrazy wymawiają. V tym paragrafe, zdaje śę, fiodiło nasemu Autoroyi o ustalenó pisovni spółgłosek s i z, tak na pozątku, jako tez i v środku vyrazóv pod vzględem jifi pre- ipany v 3, ś i z, 3. Odvołyvanó śę jego v tym vzględe na yymiyanó róznyfi proyinciji ne tni tu zidnógo znazeni, bo kto pisę Gramatikę, jus nó jest pojedynrim i priyatnym złoyekem, ovsem jest jego zadanem i oboyązkem, za pośrednictvem prayideł pisoyip ypłynąć na poprayę i ujednostajnenó tak yymiyana, jak i pisani. Mnejsi o to, zi śę do prayideł Gramatika zastosują jinip, zvłisza ze i Gramatik v rezafi językoyyfi pomylić śę może; lez jeżeli pobłądi, błąd jego naprayą jinip, na zim tylko uipejętność skoristać może. Są jednak v każdej uipejętnośći pevnó zisady, a nistępne i v uipejętnośći językoyej, której zidni dijalektika, ziden zvyzij usunąć nó zdoła. Lez vróćmy do prayideł upodobani spółgłosek s i z. Prijimek s pravem upodobneni, jakośmy to juz yykazali povyz&j, pred peszonym ć preipenić śę poyinen v peszono ś, np. śćągnąć, śćic, Ścisnąć itd. Kto jina- sej tu yymayi i pisę, ten nó yymiyi i nó pisę po polsku. |
